Apparatuur kopen? Een tentoonstellings- of werkruimte verbouwen of kopen? Producties of toezeggingen van fondsen voorfinancieren? Een cultuurlening stelt jou of jouw organisatie in staat om nú uitgaven te doen voor ideeën of projecten, die vrijwel of geheel zeker inkomsten en dus geld gaat opleveren. Geld dat je gebruikt om de lening weer terug te betalen. Een groot voordeel bij lenen is dat niemand zich bemoeit met de artistieke kwaliteit van een plan. Best prettig soms. Lenen kan dan ook een goed onderdeel zijn van je financieringsmix. Bovendien geeft het een boost aan je ondernemerschap.
Ben je eigenlijk op zoek naar een Cultuurlening van Cultuur+Ondernemen? Meer informatie over onze leningen kun je op deze pagina vinden: Leningen voor de culturele en creatieve sector.
Elke lening moet je terugbetalen en ‘geld lenen kost geld’ in de vorm van rente. Deze rentebetalingen kunnen bij de gebruikelijke geldverstrekkers als banken soms flink oplopen en maakt ze daardoor minder geschikt voor de kunst en cultuur. Ook zijn er vaak allerlei criteria waaraan je als culturele en creatieve ondernemer of organisatie niet of nauwelijks kan voldoen. Daarom is de cultuurlening bedacht.
De voorwaarden hiervan maken deze aantrekkelijk en toegankelijk voor de culturele en creatieve sector. Denk bijvoorbeeld aan lage rente of zelfs rentevrije leningen, gesprekken met adviseurs die thuis zijn in de sector en de context van jouw financieringsbehoefte goed kunnen beoordelen, enzovoorts.
Een lening is ‘tijdelijk’ geld dat je nodig hebt om uitgaven of een investering naar voren te kunnen halen. Een lening komt nooit in de plaats van andere geldbronnen zoals een subsidie, geefgeld van particulieren, publieksinkomsten of sponsoring. Een cultuurlening is wél een aanvulling hierop. Of beter nog: kan een aanjager van inkomsten zijn.
Theatermaker, beeldend kunstenaar of muzikant? Ontwerper, vormgever of architect? Zakelijk verantwoordelijke van een museum, theatergezelschap of festival? In welke culturele of creatieve discipline je ook werkzaam bent, bij een cultuurlening maakt dat niet uit. Als je maar overtuigd bent van je terugverdienvermogen, aannemelijk kunt maken dat je de lening weer terugbetaalt aan de geldverstrekker en kunt aantonen dat je professioneel actief bent.
Past lenen bij jou? De Besliskaart Cultuurlenen helpt je de juiste afweging te maken.
Een cultuurlening gebruik je voor uitgaven, projecten of investeringen die bijdragen aan je organisatie of beroepspraktijk, professionaliteit en cultureel of creatief ondernemerschap. Goede bestedingsdoelen zijn bijvoorbeeld:
Bijvoorbeeld: lichtapparatuur, film- of fotocamera, geluidsinstallaties, specialistische computers, muziekinstrumenten, machines, transportfaciliteiten.
Bijvoorbeeld: marketing en communicatie, website, campagne, drukwerk.
Bijvoorbeeld: deelname aan beurzen, exposities, presentaties, publicaties, ontvangsten.
Bijvoorbeeld: opschalen bedrijfsvoering, investering in publieksmanagement.
Bijvoorbeeld: lesruimtes, isolatie, dansvloer en spiegels, voorzieningen voor groepen.
Bijvoorbeeld: ontvangstvoorzieningen, horecavoorzieningen, decors.
Bijvoorbeeld: nieuwe vormen van samenwerking, innovatieve manieren van presenteren van werk of publieksbenadering, het gebruik van nieuwe (digitale) technieken of een nieuwe artistiek inhoudelijke opzet.
En alle andere uitgaven die je verder kunnen brengen in je cultureel en creatief ondernemerschap.
Verschillende organisaties bieden cultuurleningen aan met diverse doelstellingen en kenmerken. Bekende aanbieders van cultuurleningen voor kunst, cultuur en creatieven zijn:
Cultuur+Ondernemen verstrekt cultuurleningen tussen de € 5.000 en € 500.000 aan kunstenaars, creatieven en culturele organisaties. Allemaal tegen lage rente. Om de sector te ondersteunen tijdens veranderende marktomstandigheden, zoals pandemieën, energiecrises en inflatie, ontwikkelde Cultuur+Ondernemen speciale leningen voor organisaties en eenmanszaken.
Blockbusterfonds verstrekt leningen of garantiebijdragen voor bijzondere culturele initiatieven met ‘blockbusterpotentie’, die gericht zijn op een groot en breed publiek.
Brabant C is een investeringsfonds waar initiatiefnemers van grotere culturele projecten in Noord-Brabant een aanvraag in kunnen dienen voor financiering.
Fonds Kwadraat biedt talentvolle kunstenaars en ontwerpers de mogelijkheid een rentevrije lening tot € 8.000 af te sluiten voor het ontwikkelen, maken en presenteren van werk.
Met het microkrediet tot € 50.000 ondersteunt Qredits culturele en creatieve ondernemers bij de start van het bedrijf of voor het kopen van inventaris of een vervoermiddel.
Wil je een bedrijfsruimte zoals een atelier, studio of kantoor aankopen, dan kan Triodos je verder op weg helpen met een vastgoedfinanciering.
Ook geven gemeenten en provincies incidenteel leningen op maat uit voor culturele en creatieve investeringen met specifieke, vaak soepele voorwaarden.
Voordat je een cultuurlening aanvraagt of een ander soort lening moet je natuurlijk in de eerste plaats kijken of je echt verwacht de lening te kunnen terug te betalen. Kijk dan ook goed naar de voorwaarden. Meestal ligt het voor de hand. Zo is een Rotterdamse Cultuurlening niet bestemd voor kunstenaars uit Utrecht en andersom. Een adviseur van Cultuur+Ondernemen kan je in een kosteloos oriëntatiegesprek op weg helpen.
De inhoudelijke criteria zijn vaak heel ruim. Er vindt meestal geen artistieke toets plaats, zoals bij subsidies. Wel moet je vaak kunnen aantonen dat je professioneel actief bent. Bij een lening weegt vooral de financiële toets zwaar, omdat het geleende bedrag uiteindelijk helemaal moet worden terugbetaald, inclusief rente. Daarom wordt er ook gekeken naar je kwaliteiten als ondernemer.
Hoe ga je de cultuurlening terugbetalen? En op welke termijn? Kan de looptijd van de lening daarop worden aangepast? Waar liggen de grootste risico’s? En hoe ga je daarmee om? Als je van tevoren nog niet alles goed kunt overzien, is het raadzaam om hierover eens te praten met een collega, kundig persoon of adviseur in je netwerk.
Als het goed is, is de zogeheten terugverdiencapaciteit het belangrijkste onderwerp bij de aanvraag van een cultuurlening. Dit is ook in jouw belang. Je wilt een lening natuurlijk wel kunnen dragen. Zeker als het om een omvangrijke cultuurlening gaat.
Wat als het wel tegenvalt? Iets om goed van tevoren over na te denken. Waar haal je de middelen vandaan als de investering zich niet direct terugverdient? Hoe kun je bijsturen? Wat zijn andere bronnen van inkomsten om de rente en aflossing te betalen? Soms kan het nodig zijn om iemand te vinden die (gedeeltelijk) garant wil staan voor de aflossing van de cultuurlening. Ook dit bespreek je met de partij die de lening aan je verstrekt.
Een ander aandachtspunt is de rente die je moet betalen. Hoe hoog is die? Zijn er nog andere kosten, zoals afsluitkosten? Heb je het er voor over om rente- en afsluitkosten te betalen? En heb je hier überhaupt geld voor? Bij de meeste cultuurleningen is de rente laag als je het vergelijkt met normale rentes bij een bank of soms zelfs nihil.
Bij een cultuurlening kunnen net als bij een bank zekerheden gevraagd worden, zoals een verpanding van een vordering. Dit kan op verschillende goederen, bijvoorbeeld op voertuigen, voorraden en machines. Ook kan bij een rechtsvorm als de bv een persoonlijke borg worden gevraagd.
Het laatste punt gaat over afbetalingsregelingen. Wat gebeurt er als je onverhoopt een afbetaling mist? Hoe gaat de organisatie die de lening verstrekt daarmee om? Bij ‘normale’ leningen worden vaak al snel boeterentes of incassokosten in rekening gebracht. Dit kan flink in de papieren lopen.
Aanbieders van cultuurleningen
zoals Cultuur+Ondernemen en Fonds Kwadraat gaan eerst met je in
gesprek om te kijken hoe je de betaling alsnog kunt voldoen zonder dat je
gelijk in de problemen raakt bij tegenvallende gebeurtenissen. Vraag hier goed naar van tevoren en laat zelf tijdig weten als je betalingsproblemen verwacht.
Op de website en in (concept)contracten van de verschillende aanbieders van cultuurleningen kun je de meest actuele en complete voorwaarden en procedures vinden. Als je deze gelezen hebt, is het belangrijk om in gesprek te gaan met de leningverstrekker om bovenstaande punten goed door te nemen. Bij de meesten is dit ook onderdeel van de aanvraagprocedure. Zij denken echt met je mee over wat voor jou het beste is.
Justin Samgar: “Ik ben Justin Samgar, ik ben spoken word artiest, nu bijna twaalf jaar, in Amsterdam en naast mijn eigen vrije werk heb ik ook een agency, Spoken Agency, en daarmee leveren creatieve diensten aan de commerciële sector.”
Quote, Justin Samgar: "Hoe gaan we zo direct verder? Keren we terug in ongelijkheid, verdeeldheid terwijl we lijden als een ongelukkige eenheid, een leven geleid door de leegheid."
Justin Samgar: “Ik treed op als spoken word artiest, omdat ik niets liever doe dan verhalen schrijven en vertellen op het podium en ik heb Spoken Agency opgericht om geld te verdienen. Want ja, voor bedrijven schrijven en presenteren, dat doe je aan de ene kant omdat het leuk en leerzaam is, maar dat doe je ook zeker voor de financiën.
Ik heb financiering van Cultuur+Ondernemen gekregen vanwege corona, kort gezegd. Er stonden heel veel bedrijven, evenementen gewoon stil, alles stond stil en later kwamen er wel online evenementen. En omdat die hele markt stilstond en Spoken Agency net heel goed ging, dacht ik: "ik moet gewoon door". Om door te kunnen gaan, moet ik die online diensten beter kunnen aanbieden met een nieuwe website en nieuwe marketing en daar heb ik de lening voor aangevraagd.”
Sébastien Kramer: “De cultuurlening is een laagdrempelige manier om jouw project of idee te financieren. Je dient een aanvraag bij ons in. We nemen dan contact met je op en gaan dan samen de aanvraag doornemen. We begeleiden je erbij, we geven je advies op maat en als het nodig is kun je ook een training volgen. Daarnaast hebben we gunstige voorwaarden, bijvoorbeeld de rente, die is een procent.”
Justin Samgar: “Ik heb het geld gebruikt, hoofdzakelijk voor twee websites: een website waarin we onszelf aanbieden als voice-overs en creative copywriting en de andere website is meer gericht op het aanbieden van onze diensten als artiesten voor online evenementen.”
Sébastien Kramer: “De cultuurlening kan aangevraagd worden voor bijvoorbeeld de verbetering van je website, zoals Justin heeft gedaan, maar ook voor de aankoop van een instrument, voor materiaal, voor een collectie, en ook als het nodig is voor onderzoek of scholing. Het maakt niet uit of je een starter bent of dat je je talent verder wilt ontwikkelen. We kijken bijvoorbeeld naar jouw inschrijving in de Kamer van Koophandel, je cv, je diploma's, maar ook naar je website als je die hebt.”
Justin Samgar: “Cultuur+Ondernemen zag mij staan, heeft mijn plan gelezen en dacht dat het zou gaan werken. Dus ze hebben vertrouwen in mij en dat gaf mij ook meer vertrouwen in mezelf en in mijn plan.”
Berry Rutjes: "Ik ben Berry Rutjes, ik ben hoedenmaker en hoedenontwerper. Ik heb een atelier en een hoedensalon. In mijn atelier geef ik cursussen en maak ik natuurlijk zelf mijn hoeden en de hoedensalon is op het Noordeinde in Den Haag. Het mooiste aan mijn vak vind ik vooral als ik de juiste hoed bij de juiste persoon hebt ontworpen en gemaakt en aangemeten, en dat ze stralend de deur uit gaan. Ik heb een cultuurlening aangevraagd in de eerste coronaperiode. We konden geen lessen meer geven fysiek, de hoedensalon moest dicht en toen dacht ik "ik wil iets nieuws opzetten"; online een hoedenacademie, dus wereldwijd hoeden maken en ontwerpen, maar daar had ik wel een training voor nodig en voor die training en voor die investering heb ik een cultuurlening aangevraagd. Ik ga nooit meer terug. Dit is een blijvend onderdeel binnen het bedrijf geworden en dat had ik niet kunnen realiseren zonder die lening."
Sébastien Kramer: "De cultuurleningen zijn bedoeld voor culturele organisaties, denk daarbij bijvoorbeeld aan een museum of aan een platform wat kunst uitleent, maar ook voor de individuele kunstenaar en maker. Daarbij gaat het er om dat je professionaliteit wordt verbeterd of je talent wordt ontwikkeld."
Berry Rutjes: "Ik ben ontzettend blij dat de zoiets bestaat als een cultuurlening. Je krijgt goede begeleiding, goede feedback. Als je plan geen kans van slagen heeft, dan krijg je ook die lening niet. Maar goed, als je bedrijf een beetje gezond is en je plan is goed dan kun je dat ook aangaan."
Sébastien Kramer: "Een lening kan echt een boost geven aan je ondernemerschap. Samen kijken we naar de investeringen die je wilt doen en welke financieringsmix erbij past. We maken een overzicht van je inkomsten en uitgaven en kijken hoe je de lening kan terugbetalen."
Berry Rutjes: "Dan zou je ook aan een bank kunnen denken, of aan een fonds. Dat vind ik toch anders. Een fonds, dan moet je toch een beetje die kant op kletsen en subsidie, dat is geefgeld. Cultureel+Odernemen is goed onderbouwd. Je moet er ook wat voor doen, maar vooral de vrijheid die je dan hebt om dat geld te besteden zoals jij denkt dat dan je bedrijf beter van de grond komt, ik denk dat dat een groot pluspunt is van Cultuur+Ondernemen. Vaak is het ook nog eens zo bij creatieve ondernemingen dat niet alle banken enthousiast te worden, want die worden alleen enthousiast van cijfers. Daar gaat het ook wel om, maar niet alléén."
Sébastien Kramer: "Wat we doen is aan de hand van jouw aanvraag kijken wat voor jou toepasbaar is. Dat doen we; wie je bent, wat je doet en wat je uiteindelijk ook nodig hebt om je plan te realiseren."
Berry Rutjes: "Ik denk dat we er van af we moeten dat kunstenaars of creatievelingen het spannend vinden om een lening aan te gaan. Als je dat helder op papier hebt , dan kan je wel gewoon daarnaast je ding blijven doen en ik denk ook juist dat het je zelf ook een beetje verder brengt als artiest om je op een bepaald niveau neer te zetten. Want we willen die drie hoog twee achter in een kamertje, we willen allemaal de Mondriaan of de artiest zijn van dat moment. En daar is die lening voor."
[Muziek]
Camille de Wit:
Treehouse is an art-incubator for artists and creatives in NDSM Plein in Amsterdam-Noord. We give the opportunity for the artists to have space to create, but also space to present the artwork. So Treehouse is an opportunity for artists to meet others. And through this community they can learn from each other and also, they can get inspired.
Hessel Du mark:
Ik ben Hessel Du Mark. Ik ben een van de artiesten die hier in de Treehouse zit en ik maak hiphopmuziek. Dus we zitten hier in de ‘’Famous Music Lane.’’ Hier zitten de meeste muzikanten, dus daar zit een band, daar zit een RnB artiest, hier zit een hiphop artiest, namelijk ik. Wat Treehouse mij heeft gebracht is dat ik gewoon heel veel mensen heb ontmoet die ik echt dope vind. En dat die mensen gewoon echt in handbereik zitten. Ik kan gewoon naar die mensen toe lopen en gelijk met hun iets doen en dat is niet alleen musically maar ook gewoon andere art disciplines.
Helga van Stralen:
Ik ben Helga, Helga van Stralen. Wat ik doe is foto's en beelden verzamelen en bij elkaar brengen in één werk en daardoor ontstaat er een verhaal. Treehouse brengt me zo ongelooflijk veel. Ik heb het gevoel dat ik hier echt volledig aan sta.
Camille de Wit:
We applied for a culture loan, because we are building a new space here. We are building this space for exhibition and performance and its very important for the artists, because they need to show their project, their creations. And they have the studio, but its only 14 m². With this building we will be able to have an artistic program, all year long. With exhibitions, workshops, concerts, festivals. We had already a grand from Bureau Broedplaats from Amsterdam, but unfortunately there was not enough money to be able to do everything we wanted with this whole and also to buy equipment’s. So this loan was perfect and we are very happy to get it.
Sébastien Kramer:
Het is mooi om ook een broedplaats als aanvrager te hebben waar een heleboel kunstenaars, makers gebruik van kunnen maken. Die komen bij elkaar, die kunnen van elkaar leren en dat samen maakt eigenlijk dat de culturele sector sterker wordt.
Wat we zagen in de culturele sector is de behoefte aan de investeringen en ja, investeringen die worden gefinancierd, vaak door subsidies maar dat kan ook door een lening. Samen met onze partner, de provincie Noord-Holland hebben wij de Noord-Hollandse cultuurlening ontwikkeld om plannen te realiseren.
Helga van Stralen:
Het is altijd inspirerend om in een nieuwe ruimte dingen te mogen doen. En de mogelijkheid om te exposeren en om dat opnieuw met elkaar te gaan invullen is super spannend en het borrelt hier in Treehouse nu al van de velen plannen eigenlijk.
Hessel Du mark:
Iedereen is wel super excited dat we gewoon een nieuwe ruimte hebben die ook gewoon een stuk groter is en waar een stuk meer mogelijk is. Of dat nou expositie is, of een live performance. Ik heb wel eerder dingen bij Treehouse georganiseerd, dus ik hoop dat het dat mij brengt, gewoon een dope ruimte waar we nog vettere dingen kunnen organiseren.
Camille de Wit:
Our ultimate goal will be to the unavoidable place in the cultural landscape of Amsterdam, where the artists feel free to create and the audience happy to see a nice program.
[Muziek]