Ervaringsverhaal Leerzame herkenning bij gelijkgestemden én meteen aan de slag met de codes

Jaël Kaat is sinds een jaar zakelijk leider bij Collectief Walden. Daar zit ze prima op haar plek. Cijfers, de organisatie, de centen: ze is er graag mee bezig. De culturele sector heeft een heel eigen, soms complexe dynamiek. Om zichzelf meer handvatten te bieden, deed ze mee aan het programma Slagkracht.

Je bent opgeleid tot filosoof. Waarom past de rol van zakelijk leider bij Collectief Walden zo goed bij jou?

“Tijdens mijn studie zette ik samen met een goede vriendin van de middelbare school een zangkoor op in Utrecht. Door de jaren heen is dat enorm gegroeid. Daar deed en doe ik ook de zakelijke kant. Voor mij viel hier het kwartje. O, je kunt dus ook je werk maken van cultuur! Daar had ik voorheen nooit bij stilgestaan.

Na mijn studie ging ik aan de slag als projectmedewerker bij Nationale Opera & Ballet, en later als projectleider en producent bij de Doelen in Rotterdam. Als ik zie dat iets beter kan, pak ik dat het liefst meteen zelf aan. Bij een grotere organisatie is daar niet altijd ruimte voor. Toen kwam Collectief Walden op mijn pad. Een kleine organisatie met meer vrijheid en ruimte voor ondernemerschap: we doen alles met een team van vijf man. Daar komt nog eens bij dat Walden locatietheater maakt over ecologische vraagstukken, zaken die mij ook erg aan het hart gaan. Door kunst maakt ons collectief zaken invoelbaar, behapbaar, met een combinatie van theater, tekst en beeld. Dat vind ik enorm krachtig.”

Dit is voor jou de eerste keer dat je deze functie hebt in de cultuursector. Hoe bevalt het?

“Goed, absoluut. De financiële kant vind ik leuk en ik kan er goed mee overweg. Ik werk nu ook sinds een tijdje als financial controller voor Kaapse Brouwers, naast Collectief Walden. Bovendien kan ik goed sparren met het bestuur van onze stichting. De penningmeester is verantwoordelijk voor de financiën bij TivoliVredenburg. Dus als ik vragen heb over jaarrekeningen, begrotingen of dat soort zaken kan ik bij haar terecht.”

Zijn er ook uitdagingen in jouw rol als zakelijk leider?

“Wat ik lastig vind, is de dynamiek in de cultuursector. Die is anders dan in een meer commerciële setting. Je moet bijvoorbeeld een meerjarenbegroting maken bij een aanvraag, waarbij het prognotiseren voor mijn gevoel minder realistisch is dan in de zakelijke wereld. Je hebt te maken met fondsen, en de bijbehorende eisen en verwachtingen. Er zijn codes, en je moet op een andere manier verantwoorden dan bij bijvoorbeeld een bank omdat je gebruikmaakt van publiek geld. Vooruitkijken is een totaal ander verhaal dan in een commerciële omgeving, omdat je zo afhankelijk bent van subsidies. Het zakelijk leiderschap is iets wat ik nog nooit heb gedaan, maar waarvan ik dacht: dit is mijn droombaan en tot nu toe lukt het. Ik had alleen nog wel meer kennis over mijn rol en werkzaamheden nodig.”

Je deed vorig jaar mee aan de training over Persoonlijk Leiderschap, onderdeel van het programma Slagkracht. Wat vond je van deze training?

“Ik leerde mensen kennen die in hetzelfde schuitje zaten: stuk voor stuk geïnteresseerd in de zakelijke kant van de cultuursector, net als ik. Dat zorgde voor herkenning: leerzaam én prettig tegelijkertijd. Ook gaf de training mij meer richting in mijn leiderschap: waarom past deze rol zo goed bij mij? Wat voor leider ben ik? Waar wil ik heen, hoe kom ik daar en wat zijn mogelijke obstakels op mijn weg? Dat hielp mij reflecteren op mijn rol: als zakelijk leider bij Collectief Walden, maar ook in het leiderschap in mijn eigen leven. Naast Walden doe ik nog allerlei andere dingen, en het is de kunst om dat allemaal in balans te houden. Deze training heeft mij daar goede inzichten voor gegeven.”

Je volgde ook de training ‘Codes in de praktijk’. Hoe was dat?

“In de cultuursector moet je onwijs veel rapporteren. Over de codes, over projecten die wel of niet doorgingen, over corona. De codes zijn aardig complex: wat wordt nu eigenlijk gevraagd? Daar gaf deze training, met de fijne experts die Cultuur+Ondernemen daarvoor inschakelt, antwoord op. Ook in praktische zin. Ik kon er meteen mee aan de slag. Ik heb de juiste kennis nu in huis, en dat zorgt voor een zeker gevoel.”

Hoe pas je als zakelijk verantwoordelijke de verschillende codes toe? Wat komt erbij kijken en waar moet je aan voldoen voor bijvoorbeeld een subsidieaanvraag?
Er zijn nog plekken vrij voor de training Codes in de Praktijk op donderdag 18 april 2024. Meld je nu aan!

Ben je door deze training in de praktijk ook dingen anders gaan doen?

“Bij elke stap die we zetten, denken we nu met de codes in ons achterhoofd na over de procedure die we gebruiken. Bijvoorbeeld om inclusiever te zijn. En als dat niet lukt, waarom het dan niet lukt. Zodat we het ook kunnen verantwoorden. Ik merk wel dat fondsen de codes soms meer rigide hanteren dan ze bedoeld zijn. Dat leidt nog weleens tot lastige gesprekken. Het zou fijn zijn als de bedoeling van de codes, de invulling daarvan door ons als culturele organisatie en de interpretatie door fondsen meer op één lijn liggen. Misschien kan Cultuur+Ondernemen deze training ook voor fondsen aanbieden.”

Welke tip heb jij voor andere zakelijk leiders in de cultuursector?

“Investeer in je netwerk. Zorg dat je regelmatig praat met je liaison bij belangrijke fondsen. Sluit je aan bij relevante netwerken. In ons geval is dat bijvoorbeeld DaThO (dans- en theatergezelschappenoverleg, red.) – een overleg met zakelijk leiders uit Amsterdam. Maar ook bijvoorbeeld belangenvereniging NAPK. Door in gesprek te blijven, weet je wat er speelt. Waar houdt de gemeenteraad zich mee bezig, welke moties worden er ingediend die over cultuurbeleid gaan? Waarom vraagt een fonds om bepaalde criteria? En hoe gaan anderen daarmee om? Het is leerzaam en je wordt er als leider en als organisatie uiteindelijk sterker van.”

Welke vervolgstappen op het vlak van professionalisering staan nu op de planning?

“Via NAPK volg ik een roadietraject. Ik ben daarvoor gekoppeld aan een meer ervaren zakelijk leider – Joran de Boer van Peergroup locatietheater. Met haar bespreek ik zaken waar ik tegenaan loop en kan ik daarover sparren, dat is prettig. Uiteindelijk is mijn rol redelijk eenzaam. Bij Walden ben ik de enige die zich met de zakelijke kant bezighoudt. Dan is het prettig als je anderen hebt om op terug te vallen.”

Slagkracht is het programma waar je als zakelijk verantwoordelijke handvatten krijgt aangereikt om je te ontwikkelen en te professionaliseren binnen de zakelijke kant van de culturele en creatieve sector. Met Slagkracht bieden we een online en offline platform waar je maandelijks aan een programma kunt deelnemen over uiteenlopende onderwerpen, waarmee je een stevige basis legt in je vak.