Verdieping Een stichting onmisbaar voor subsidie? Dit zijn de afwegingen

Wil je een subsidie aanvragen als kunstenaar of creatieve maker? Dan is een stichting vaak nodig. Maar is dat altijd het geval? In dit artikel leggen we uit waarom fondsen en overheden een stichting vaak als minimale vereiste stellen. En we bekijken wat je zonder stichting toch kunt doen, en waarom een stichting meer is dan alleen een manier om subsidie te krijgen.

Waarom kan ik bij veel subsidieregelingen alleen aanvragen als stichting?

Subsidieverstrekkers moeten ervoor zorgen dat het uitgekeerde geld, goed wordt besteed. Die plicht hebben zij. Zij moeten dus toezien dat met het subsidiegeld relevante projecten worden gefinancierd, en dat het niet verdwijnt op iemands eigen rekening of naar aandeelhouders. Een stichting heeft daarbij een paar voordelen. Zo heeft een stichting geen winstoogmerk. Een stichting richt zich altijd op een maatschappelijk doel, dat is vastgelegd in de statuten. Wettelijk moet dus al het geld van de stichting gaan naar dat maatschappelijke doel. Een ander voordeel is dat bij een stichting altijd meerdere mensen betrokken zijn. Er is nooit één persoon die ongecontroleerd alle besluiten voor een stichting neemt.

Daarnaast ben je met een stichting als persoon beperkt aansprakelijk. Als een stichting schulden maakt of afspraken niet nakomt, is de stichting aansprakelijk voor eventuele schade die daaruit voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan corona, toen veel geplande voorstellingen niet doorgingen. Onder een stichting worden dus niet de individuele bestuursleden of betrokken kunstenaars daarop aangesproken.

Ook voor subsidieverstrekkers is dat fijn. Stel dat een kunstenaar de prestatieafspraken niet na kan komen. Het fonds hoeft dan niet een individu aansprakelijk te stellen.

Natuurlijk weten fondsen en andere subsidieverstrekkers dat het oprichten van een stichting bij kunstenaars en creatieve makers voor een drempel zorgt. Daarom is dit vaak alleen een eis bij structurele(re) subsidies of bij hogere subsidiebedragen. Waar de grens precies ligt, bepaalt de subsidieverstrekker.

Kan ik zonder stichting toch subsidie aanvragen?

Ja, dat kan. Al zijn de mogelijkheden om als individu aan te vragen beperkt. In de meeste gevallen kun je bijvoorbeeld geen meerjarige subsidies aanvragen, en zijn hogere bedragen niet beschikbaar.

Het begint dus met de vraag: waarvoor heb je precies subsidie nodig? En: wat is de hoogte van het benodigde bedrag? Heb je bijvoorbeeld geld nodig om een muziekstuk te componeren of om een onderzoek te doen, dan kan je bij verschillende fondsen terecht voor een ontwikkel- of onderzoeksubsidie. Zo’n bijdrage dekt in de regel alleen jouw uren en/of directe kosten.

Wil je een groter project doen, met verschillende mensen die je moet uitbetalen? Dan wordt het lastiger. Maar ook dan zijn er mogelijkheden. Bedenk bijvoorbeeld: ben jij als kunstenaar of creatieve maker degene die de subsidie moet aanvragen? Misschien is er al een stichting, waarmee je in het project samenwerkt. Deze stichting kan dan misschien de aanvraag doen. Denk hierbij vooraf wel goed na over hoe je wil samenwerken en of je daarbij niet (te veel) controle over het project verliest. De hoofdaanvrager legt namelijk verantwoording af over hoe de subsidie is besteed en heeft dus - formeel gezien - zeggenschap over het budget.

Dan zijn er tot slot nog subsidies waarbij een organisatie - zoals een ensemble of festival - een aanvraag kan doen om met jou samen te werken en/of jou een artistieke opdracht te geven. Ook hier vraag je dus niet zélf aan, maar kom je via de aanvrager toch voor subsidie in aanmerking.

Is een stichting iets voor mij?

Wil je toch zelf subsidie aanvragen voor een groter project? Onderzoek dan goed of een stichting inderdaad bij jou past. Werken vanuit een stichting verandert de zeggenschap die je hebt over je werk. Er is immers een bestuur dat met je meekijkt. Bovendien kost het oprichten van een stichting tijd en geld. Meer over (het oprichten van) stichtingen lees je in onze kennisgids. Zo maak je een goede afweging of het oprichten van een stichting past bij jou en bij je toekomstplannen.

Past een stichting bij mijn subsidieplannen?

Besluit je een stichting op te richten? Kijk dan goed naar de eisen van de subsidieverstrekker. Zéker wanneer je de stichting vooral opricht met het oog op subsidieaanvragen. Fondsen en andere verstrekkers stellen vaak eisen aan het soort stichting dat aan mag vragen. En aan de soorten activiteiten die ze ondersteunen.

Een fonds kan bijvoorbeeld eisen dat de stichting een presenterende of producerende organisatie is. Onder producerende organisaties vallen bijvoorbeeld theatergezelschappen of filmproductiemaatschappijen, terwijl onder presenterende instellingen podia en festivals vallen. Als jouw beoogde stichting niet precies binnen de definitie past, kun je buiten de boot vallen. Beoordeel ook de match met jouw financieringsbehoefte. Als die bij jouw beoogde stichting met name gericht is op het vinden van subsidies voor huisvesting en andere vaste lasten, moeten de eisen van de subsidieverstrekker daar natuurlijk wel bij passen.

Kortom: onderzoek goed waar je passende subsidies aan kunt vragen, en of de beoogde stichting hiervoor in aanmerking komt.

Tot slot is timing van belang, zeker bij meerjarige subsidies. Soms moet de stichting bijvoorbeeld al een aantal jaar actief zijn of moet je eerder behaalde resultaten kunnen aantonen. Dit wordt ook wel je 'track record' genoemd.

Goed om te weten! Bij sommige fondsen kun je aanvragen als de stichting nog in oprichting is. Je krijgt dan – na toekenning – het geld wel pas als de oprichting is afgerond. Maar je kunt dus al wel de aanvraagprocedure starten.

Welke financieringsmogelijkheden heb ik nog meer?

Is een stichting een oplossing voor mijn financieringsbehoefte? Hopelijk geeft dit artikel je richting. Subsidies zijn natuurlijk één van de vele mogelijke inkomstenbronnen. Eén bron is vaak niet genoeg om een project te doen of de stichting draaiende te houden.

Verdiep je kennis verder en ontdek nieuwe mogelijkheden met de Culturele Financieringswijzer of bespreek gericht een vraag met een van onze adviseurs tijdens een oriëntatiegesprek.