Voor de culturele en creatieve sector was 2022 een onzeker jaar. Na corona waren de reserves op, en het publiek kwam nog niet als vanouds terug. Later kwamen de energiecrisis en de inflatie daar nog bovenop. Maar de tegenslagen zorgden ook voor creativiteit en vernieuwing. Kunstenaars, creatieven en culturele organisaties zochten naar andere manieren om hun publiek te bereiken en hun plannen te financieren. Wij deelden kennis en inspireerden ze om oplossingen te vinden. We stimuleerden ze ook om structureel financieel sterker te worden. Benieuwd naar het resultaat? Dat lees je hieronder.
2022: het jaar in cijfers
Cultuur+Ondernemen is er voor culturele organisaties, zelfstandig werkend kunstenaars en creatieven die willen ondernemen. Samen werken we aan een sterke sector. Want een bloeiende kunst- en cultuursector is een verrijking voor de samenleving. We werken veel samen met overheden, fondsen en andere financiers om zo het effect van hun cultuurbeleid en -investeringen te vergroten.
Inspiratie en praktische tools
Veel mensen uit de sector zochten informatie, bijvoorbeeld over nieuwe manieren om geld te verdienen. We bereikten ze via onze website, social media en nieuwsbrieven. En boden ze inspiratie in de vorm van tools en dossiers, ervaringsverhalen en artikelen, en voorbeelden uit de praktijk.
Elkaar ontmoeten en van elkaar leren
We organiseerden webinars om kennis te delen. Bijvoorbeeld over ondernemen, nieuwe of digitale verdienmodellen en de culturele financieringsmix. In workshops gingen kunstenaars, creatieve makers en (werkenden bij) culturele organisaties zelf aan de slag. Om hun ondernemersvaardigheden te versterken of zichzelf op zakelijk gebied verder te ontwikkelen. Bij bijeenkomsten als lezingen en trainingsdagen konden deelnemers elkaar ontmoeten en van elkaar leren. In 2022 namen 1.685 mensen deel aan een van onze webinars, bijeenkomsten of workshops.
Actief aan de slag met professionele ontwikkeling
In totaal voerden 802 kunstenaars, creatieve makers en culturele organisaties een oriëntatiegesprek of een gesprek over een cultuurlening. Zo werden ze uitgedaagd om tot de kern van hun vraagstuk te komen en gemotiveerd om zich verder te ontwikkelen. Verder beantwoordden we veel vragen via onze helpdesk, en koppelden we 394 mensen aan een adviseur of mentor uit ons netwerk. In persoonlijke adviestrajecten gaven we advies op maat. Bijvoorbeeld over nieuwe vormen van financiering, digitale verdienmodellen, het schrijven van een businessplan en het goede gesprek voeren in het bestuur of de raad van toezicht.
Welke veranderingen brachten we teweeg?
We meten regelmatig het effect van onze activiteiten. Neem ons mentoringprogramma voor startend zakelijk leiders. 88% van de mentees heeft door de begeleiding van hun mentor meer vertrouwen gekregen in het vervullen van hun leidinggevende rol. Tijdens oriëntatiegesprekken helpen we creatief ondernemers verder op weg. Met succes: twee-derde van de deelnemers gaf aan na het gesprek concrete stappen te hebben gezet. Veel kunstenaars, makers en organisaties vroegen een lening aan. De meeste leningen gingen naar de muziekwereld. Meer weten over onze impact? Klik hieronder.
Mentoring voor zakelijk leiders
Er bestaat geen handboek voor het leiden van een kunstinstelling, een culturele organisatie of een creatief bureau. Ons mentoringprogramma biedt startend zakelijk leiders de mogelijkheid om ervaringen en casussen te bespreken met een meer ervaren vakgenoot.
Wat vonden de deelnemers ervan?
Na afloop van het mentortraject hielden we een enquête. Een greep uit de antwoorden:
Mijn mentor begeleidde mij bij het schrijven van het bedrijfsplan voor de komende vijf jaar. Tijdens het traject heb ik meer vertrouwen gekregen in mijn kunnen. Ook heb ik mijn competenties verder kunnen ontwikkelen. Dat alleen is al zoveel waard.
We begonnen met de vragen en ontwikkelpunten die ik zelf had geformuleerd. Van daaruit hadden we heel fijne gesprekken, die inspiratie gaven en mij de bevestiging gaven die ik stiekem heel hard nodig had. Mijn mentor herkende de problematiek waar ik tegenaan loop. Goed om te horen hoe een ander dat aanpakt.
Het hielp enorm om een ervaringsdeskundige te hebben als mentor. Daardoor kon ik zowel inhoudelijk als op relationeel niveau heel fijn samenwerken. Mijn mentor is nu een extra hulplijn die ik kan inschakelen bij vragen.
Ik kreeg van mijn mentor goede suggesties om beter grip te krijgen op de organisatie. En om dat wat in mijn hoofd zit uit te werken en concreet te maken. Bijvoorbeeld hoe ik keuzes maak voor activiteiten in de toekomst. Of welk personeel ik precies nodig heb.
Oriëntatiegesprekken
Hoe bereik ik mijn publiek beter? Hoe kan ik financiële risico’s beperken? Past ons bestuursmodel nog wel bij onze organisatie? Soms helpt het om je gedachten daarover eens op een rij te zetten in een oriëntatiegesprek met een onafhankelijk adviseur van Cultuur+Ondernemen.
Zo’n gesprek kan over van alles gaan: financieren, zakelijke ontwikkeling of toezichthouden. In een gesprek van een uur helpt de adviseur het probleem helder te krijgen en kijk je samen naar mogelijke vervolgstappen. In 2022 voerden we in totaal 451 oriëntatiegesprekken.
Wat vinden de deelnemers?
Uit een impactmeting in 2022 blijkt dat deelnemers de oriëntatiegesprekken waardeerden met een 8,3.
Het deed mij goed reflectie te delen. Ook volgden uit het gesprek concrete actiepunten, die ik meteen heb gedaan (omdat ze goed aansloten). Verder leverde het ideeën op voor de langere termijn, die nog moeten rijpen of hun timing moeten vinden.
Inspirerend gesprek! Er werd stevig meegedacht, ik kreeg waardevolle adviezen en merkte ook welke richting ik niet uit wilde.
Ik ga de resultaten, analyses en suggesties bespreken met mijn raad van toezicht.
The result is I decided to pursue my project no matter the negative response and finance with my own money. Better slowly than waiting for nothing.
Cultuurleningen
In 2022 konden 115 projecten van kunstenaars, creatieve makers en culturele organisaties worden verwezenlijkt met een lening via Cultuur+Ondernemen.
Je kan nog zo’n mooie lamp in een winkel hebben staan, het wordt pas echt goed verkocht als mensen het ergens voorbij zien komen.
Verhalen met impact: deelnemers en leningnemers aan het woord
In 2022 hielpen we kunstenaars, creatieve ondernemers en culturele organisaties weerbaarder te worden. Met persoonlijke oriëntatiegesprekken en adviestrajecten, met webinars en bijeenkomsten, en met leerprogramma’s en mentoring. Hieronder lees en zie je hun verhaal.
Na haar afstuderen kreeg schoen- en textielontwerper Suzanne Oude Hengel advies van Cultuur+Ondernemen bij het opstarten van haar ontwerpstudio. Later kwam ze terug met een vraag over financiering voor een industriële breimachine. De aanschaf daarvan gaf haar meer onafhankelijkheid en zorgt nu voor meer opdrachten. Toezichthouder van Paleis het Loo, Ahmet Polat, nam deel aan het leerprogramma ’Toezichthouden in de Cultuursector’. Dat bracht hem inspiratie en zelfvertrouwen. Meubelbedrijf ‘PS Furniture’ ontving als eerste een BES-cultuurlening op Bonaire. Partners Peter Schoemaker en Ninoska Perez Acevedo maken hun meubels van aangespoeld drijfhout en hopen dat meer ondernemers op het eiland milieubewust gaan ondernemen.
Treehouse NDSM is een broedplaats voor kunstenaars en artiesten in Amsterdam. In een video vertellen de directeur en twee makers over deze bijzondere plek en hoe ze die met de Noord-Hollandse cultuurlening gaan uitbreiden. Triphopduo Delic (Peter en Huda Blom) maakt multidisciplinaire albums uit een combinatie van beeldende kunst en muziek. Het duo vroeg een oriëntatiegesprek aan om te sparren over welk zakelijk pad ze kunnen bewandelen. Lola Jansen, studio manager bij Studio Sabine Marcelis, volgde verschillende onderdelen van het programma Slagkracht voor beginnend zakelijk leiders. Dat inspireerde haar om meer tijd te nemen voor reflectie.
Niels van Doormalen is oprichter en directeur van Oatmilk Studio. We koppelden hem aan mentor Erik Pals, algemeen directeur van Scapino Ballet Rotterdam, die hem voorzag van waardevolle feedback. De Zelfevaluatiescan is een hulpmiddel voor de evaluatie van een bestuur of raad van toezicht. De bestuurders van twee verschillende culturele organisaties vertellen hoe zij de tool gebruikten voor kritische zelfreflectie. Arend Groosman wilde zijn zichtbaarheid vergroten. Door een cultuurlening kon hij op grote beurzen staan, wat hem meer kansen geeft om zich te onderscheiden als ondernemer.
Dit zijn wij: de mensen van Cultuur+Ondernemen
Bij Cultuur+Ondernemen zijn we ervan overtuigd dat kunst en cultuur de samenleving verrijken. Daarom werken we samen met kunstenaars, creatieve makers en culturele organisaties aan een sterke cultuursector. Dat doen we elk op onze eigen manier. Allemaal zijn we betrokken, delen actief kennis en staan open voor nieuwe ideeën. Zo houden we ook elkaar scherp.
Fleur Siedenburg - Projectmedewerker financiële faciliteiten
Woont in Amsterdam, werkt sinds 2022 bij Cultuur+Ondernemen
“Hoe zet je kunst in de markt en zorg je dat iemands creativiteit geld oplevert? Ik blijf de kunsthandel heel spannend vinden en heb hier 7 jaar ervaring opgedaan. Bij Cultuur+Ondernemen kan ik met deze kennis en ervaring creatieve en culturele ondernemers goed helpen. Ondernemerschap hoort ook bij het kunstenaar zijn. Dat is op zichzelf geen nieuwe gedachte. Negentiende-eeuwse schilder G.H. Breitner bijvoorbeeld, maakte aan de lopende band schilderijen om een financiële buffer op te bouwen en onderhandelde hierom veelvuldig met opdrachtgevers. Wat mijn werk zo leuk maakt, zijn de verschillende mensen die ik voor me krijg voor het aanvragen van een lening. Van grote organisaties tot kleine makers, soms ook uit mijn eigen netwerk. Ik probeer tijdens gesprekken goed door te vragen en te achterhalen of iemand financieel fit is en waar nodig te adviseren. Ik werk nog niet heel lang bij Cultuur+Ondernemen, maar ik heb al een mooie, steile leercurve kunnen doormaken. Ik ben een opleiding gaan volgen om meer inhoudelijke kennis op te doen en ik wil mij verder ontwikkelen tot adviseur.”
Christine Sluysmans - Projectleider Mentoring
Woont in Almere-Filmwijk, werkt sinds 2002 bij Cultuur+Ondernemen
“In 2005 introduceerde ik mentoring in de kunst, wat in Nederland nog niet bestond. Inmiddels zijn er twee mentoringteams: een voor leiders van culturele organisaties en een voor beeldend kunstenaars met het Mondriaan Fonds. Ik probeer aan de poort te achterhalen waar mentees in hun vak tegenaan lopen. Hoe de organisatie als geheel versterkt kan worden en welke mentor passend zou zijn. Ik wil er0p kunnen vertrouwen dat ze elkaars taal verstaan, dat een mentor echt iets kan bijdragen en de mentee er open voor staat. Dus die match is cruciaal. Het hoogtepunt van 2022? De impactmetingen. Daarin lees je dat het echt een verschil heeft gemaakt, dat het leiderschap is versterkt of een kunstenaar echt gegroeid is in zijn vak. Maar mind you: wij faciliteren, maar de mentoren zijn degenen die de echte beweging bij de mentee creëren. Zij zijn echt goud waard.”
Karen de Meester - Adjunct-directeur zakelijk ontwikkelen en besturen
Woont in Amersfoort, werkt sinds 2003 bij Cultuur+Ondernemen
“Anderen helpen met het zetten van de volgende stap, dat maakt mijn werk waardevol. Ik ontwikkel programma’s voor zakelijk leiders in de culturele en creatieve sector, maar ook intern begeleid ik anderen bij hun groei. Vorig jaar lanceerden we Slagkracht, een programma voor zakelijk verantwoordelijken. De trainingen, podcasts, artikelen, brieven en video’s werden goed ontvangen. Deelnemers waarderen dat ze met vakgenoten kunnen sparren en bouwen zo een netwerk op. Binnen Slagkracht was het programma Zakelijk leiders op toer echt heel bijzonder. Met een kleine groep deelnemers gingen we langs bij drie gevestigde zakelijk leiders. Dat was heel openhartig, de groep mocht alles aan ze vragen, ook over financiën. Zo mooi dat routiniers hun kennis aan de nieuwe generatie willen doorgeven. Als ik terugkijk, blijft het verbazingwekkend wat ons team allemaal in een jaar heeft bereikt. In 2023 willen we de programma’s en tools die we al hebben, zoals de videocolleges, meer bereik geven.”
Het jaarverslag
In ons Jaarverslag beschrijven we onze activiteiten en prestaties van 2022. Daarnaast geeft het inzicht in onze financiën, organisatie en manier van werken van dat jaar. Het geeft verder weer hoe ons bestuur en toezicht is geregeld en de raad van toezicht doet verslag. Ook werpen we alvast een blik op de toekomst.
-
Bel Titia Haaxma
020 530 59 48 -
Stuur een e-mail naar Titia Haaxma titia@cultuur-ondernemen.nl