In 2024 zagen we veel ambitie in de culturele en creatieve sector: de wens om mooi en betekenisvol werk te maken, en de motivatie om het eigen ondernemerschap te versterken. Tegelijkertijd was er grote behoefte aan kennis om dat mogelijk te maken.
Wij hielpen met kennis, advies en financiering. En zetten ons in voor een omgeving waarin cultureel ondernemerschap kan groeien.
We ondersteunden kunstenaars en creatieve makers bij het opbouwen van een gezonde en duurzame onderneming. We maakten informatie over financiering makkelijker te vinden. We hielpen culturele organisaties om zich verder te professionaliseren. En we maakten onze tools voor bestuurders en toezichthouders toegankelijker, waardoor ze sneller te vinden en makkelijker te gebruiken zijn.
Zo hielpen we ondernemende makers en culturele organisaties om hun ambities waar te maken. Meer weten? Scroll naar beneden en ontdek het zelf.
2024: het jaar in cijfers
Cultuur+Ondernemen is er voor culturele organisaties, zelfstandig werkend kunstenaars en creatieven die willen ondernemen.
We werken veel samen met overheden, fondsen en andere financiers om zo het effect van hun cultuurbeleid en -investeringen te vergroten. We gingen in gesprek met stakeholders en zetten kansen en knelpunten op de agenda.
Samen werken we aan een sterke sector. Want een bloeiende kunst- en cultuursector is een verrijking voor de samenleving.
Inspiratie en praktische tools
Op ons platform krijgen bezoekers inspiratie en informatie in de vorm van tools en dossiers, ervaringsverhalen en artikelen, en voorbeelden uit de praktijk. Na een grondige opfrisbeurt van onze website vonden zij sneller de informatie die ze zochten en bleven ze langer op onze pagina’s. Het aantal bezoekers op onze social media verdubbelde bijna, doordat we beter inspeelden op hun online zoekgedrag. Dat werd gewaardeerd: onze berichten werden vaker gelezen, geliket en opgeslagen.
Elkaar ontmoeten en van elkaar leren
Tijdens lezingen en trainingsdagen door het hele land konden deelnemers luisteren naar inspirerende sprekers, elkaar ontmoeten en van elkaar leren. In de workshops die we organiseerden, gingen zij vooral zelf aan de slag: om hun ondernemersvaardigheden te versterken, zichzelf op zakelijk gebied verder te ontwikkelen of bijvoorbeeld te brainstormen over risicomanagement. Ook organiseerden we webinars om kennis te delen. Bijvoorbeeld over het versterken van je beroepspraktijk of de rol van toezichthouders bij sociale veiligheid.
Actief aan de slag met professionele ontwikkeling
In totaal voerden 864 kunstenaars, creatieve makers en culturele organisaties een oriëntatiegesprek of een gesprek over een cultuurlening. Zo werden ze uitgedaagd om tot de kern van hun vraagstuk te komen en gemotiveerd om zich verder te ontwikkelen. Verder beantwoordden we 227 vragen via onze helpdesk, en koppelden we 155 mensen aan een adviseur of mentor uit ons netwerk. In persoonlijke adviestrajecten gaven we advies op maat. Bijvoorbeeld over nieuwe vormen van financiering, digitale verdienmodellen, het schrijven van een businessplan en het goede gesprek voeren in het bestuur of de raad van toezicht.
Welke veranderingen brachten we teweeg?
We meten regelmatig het effect van onze activiteiten. Neem onze Culturele Financieringswijzer. Die wordt steeds vaker gebruikt en bovendien goed gewaardeerd. Gebruikers vinden de tool betrouwbaar, prettig leesbaar en overzichtelijk. Tijdens oriëntatiegesprekken hielpen we creatief ondernemers verder op weg. Met succes: twee derde van de deelnemers gaf aan na het gesprek concrete stappen te hebben gezet . Veel kunstenaars, makers en organisaties vroegen een lening aan. De meeste leningen gingen naar makers uit de film- en televisiewereld. Meer weten over onze impact? Klik hieronder.
Culturele Financieringswijzer - advies en inspiratie over geldbronnen en gezonde financieringsmix
In de culturele en creatieve sector is financiering vinden vaak een uitdaging. De behoefte aan duidelijke informatie is groot. Onze Culturele Financieringswijzer maakt kunstenaars, creatieve makers en cultureel ondernemers wegwijs en helpt ze bij het vinden van geld, zodat zij hun ambities kunnen waarmaken. In 2024 actualiseerden we de informatie, en maakten de tool praktischer en visueel aantrekkelijker. Met effect: steeds meer mensen gebruiken de financieringswijzer. Het aantal bezoekers neemt jaarlijks met gemiddeld 16% toe. In 2024 is de financieringswijzer 2.479 keer ingevuld. Dat is een stijging van 32% ten opzichte van 2023. Het betrokkenheidspercentage steeg met 38%, wat betekent dat bezoekers meer tijd en aandacht besteden aan de inhoud.
De Culturele Financieringswijzer is een actuele en betrouwbare bron van informatie. Alle financieringsvormen en -vragen zijn beschreven. De teksten lezen prettig en het stappenplan van de wijzer is overzichtelijk: je doorloopt stap voor stap de onderdelen van een project en krijgt dan een advies.
Het rondkrijgen van je financieringsmix gaat in eerste instantie om geld. Maar als de basis staat, kun je flexibeler kijken naar wat je voor elkaar kunt betekenen. Als het geen geldelijke bijdrage is, wat dan wel? Vergeet daarbij ook zeker niet je eigen, warme contacten aan te spreken. Daar zitten vaak meer mogelijkheden in dan je zelf denkt.
Oriëntatiegesprekken - kosteloos adviesuur
Hoe bereik ik mijn publiek beter? Hoe kan ik financiële risico’s beperken? Past ons bestuursmodel nog wel bij onze organisatie? Soms helpt het om je gedachten daarover eens op een rij te zetten in een oriëntatiegesprek met een onafhankelijk adviseur van Cultuur+Ondernemen.
Zo’n gesprek kan over van alles gaan: financieren, zakelijke ontwikkeling of toezichthouden. In een gesprek van een uur helpt de adviseur het probleem helder te krijgen en kijk je samen naar mogelijke vervolgstappen. In 2024 voerden we in totaal 564 oriëntatiegesprekken.
De gesprekken met individuele makers gingen vooral over het ontwikkelen van zakelijke competenties, regie over de eigen beroepspraktijk en vragen over financiering of een financieringsmix. Bij organisaties was de top drie van gespreksonderwerpen: het implementeren van de Governance Code Cultuur, de inrichting van een bestuur en financiering.
Wat vinden de deelnemers?
Cultuurleningen - financiering voor culturele en creatieve ondernemers
Cultuur+Ondernemen verstrekt cultuurleningen tegen lage rentes aan culturele organisaties en makers. Dat doen we niet zomaar. Een persoonlijk gesprek is onderdeel van de aanvraagprocedure. We denken mee over een passende lening en adviseren over ondernemen, governance, financieren en lenen. Daarna vragen veel mensen een lening aan. Anderen oriënteren zich eerst breder op hun ondernemerschap en financieringsbehoefte, bijvoorbeeld via een oriëntatiegesprek of leerprogramma. Als wij zelf geen geschikte leenvorm hebben, verwijzen we door naar onze samenwerkingspartners of andere partijen.
In 2024 konden 99 projecten van kunstenaars, creatieve makers en culturele organisaties worden verwezenlijkt met een lening via Cultuur+Ondernemen.
Makers van nu over hun lening van toen
Sluit je een lening af, dan heb je een plan. Om te investeren in groei, voor een overbrugging of als voorfinanciering. Maar hoe pakte het uit in de praktijk? Met verschillende ondernemers blikten we jaren later terug op de lening van toen. Heeft het hen geholpen en realiseerden zij hun plannen?
Het bouwen was een goede beslissing; we hadden deze ruimtes nodig maar tegelijkertijd zette het veel meer in beweging. Het was niet alleen een nieuw pand, er ontstonden ook nieuwe plannen en we zagen andere mogelijkheden. Het gaf een impuls aan onze creativiteit.
Wat ik andere creatieven wil adviseren: durf te ondernemen. Mensen van de Kunstacademie zijn daar soms huiverig voor en dat is zonde. Dus maak de rekensom en zet die stap. Geld lenen is niet gek, het is investeren in de business waarin jij gelooft.
Na de verkoop van een aantal werken, was de lening na een paar weken weer afgelost. Zolang je gelooft in je eigen werk, is lenen een heerlijk risico.
Verhalen met impact: deelnemers en leningnemers aan het woord
In 2024 hielpen we kunstenaars, creatieve ondernemers en culturele organisaties weerbaarder te worden. Met persoonlijke oriëntatiegesprekken en adviestrajecten, met webinars en bijeenkomsten, en met leerprogramma’s en mentoring. Hieronder lees en zie je hun verhaal.
Directeur-curator Anne Mul (kunstpodium Nieuwe Vide) kreeg inzicht, structuur en bevestiging in de Slagkracht-trainingen die ze volgde. Ze vond het prettig om met gelijkgestemden te sparren, en overziet nu beter welke stappen nodig zijn om haar doelen te bereiken. Toen Jeroen Lavèn (Kunstinstituut Melly) voor het eerst ging leidinggeven, had hij behoefte om te sparren met een ervaren mentor. Van Valentijn Byvanck (Marres) leerde hij dat je niet alles zelf hoeft te weten, maar dat je met anderen kunt overleggen. Leal van Herwaarden is directeur van de International Dance League. Voor dit soort evenementen is vooraf budget nodig. De voorbereiding en uitvoering kosten geld, en mensen moeten worden betaald, terwijl subsidies en fondsen pas achteraf worden uitbetaald. Leal sloot een Cultuurlening af om zo de financiële overbrugging te regelen.
Dit zijn wij: de mensen van Cultuur+Ondernemen
Bij Cultuur+Ondernemen zijn we ervan overtuigd dat kunst en cultuur de samenleving verrijken. Daarom werken we samen met kunstenaars, creatieve makers , culturele organisaties en andere stakeholders aan een sterke cultuursector. Dat doen we elk op onze eigen manier. Allemaal zijn we betrokken, delen actief kennis en staan open voor nieuwe ideeën. Zo houden we ook elkaar scherp.
Andra Leurdijk – Programmamanager bestuur en toezicht
Woont in Amsterdam, werkt sinds 2021 bij Cultuur+Ondernemen
“Ik ben van oorsprong politicoloog en heb veel werkervaring in de media- en cultuursector. Die combinatie gebruik ik in mijn werk: ik help culturele organisaties om hun bestuur en toezicht goed in te richten. En ik geef tips en suggesties over complexe thema’s, zoals grensoverschrijdend gedrag of belangenverstrengeling. Dat alles doe ik aan de hand van de Governance Code Cultuur. Mijn werk is veelzijdig: de ene keer denk ik mee met een museum, de andere keer met een theater. We bieden allerlei tools en informatie waarmee organisaties zelf aan de slag kunnen. Die moeten natuurlijk goed te vinden zijn. Daarom vernieuwden we in 2024 de webpagina’s over bestuur en toezicht, met een betere vormgeving en navigatie. Wat ik goed vind om te zien, is dat organisaties elkaar inspireren. Bijvoorbeeld bij de trainingen die wij organiseren voor toezichthouders en bestuurders van culturele organisaties. Tijdens die trainingen gaan deelnemers vaak met elkaar in gesprek over hun dilemma’s. Dat leidt tot nieuwe inzichten en oplossingen. Mooi dat ik daar vanuit mijn rol aan kan bijdragen!”
Elke Bolluijt – Product owner Digitale Kanalen
Woont in Amsterdam, werkt sinds 2023 bij Cultuur+Ondernemen
“Na mijn studies Erfgoed- en Cultuurwetenschappen werkte ik bij een marketingbureau dat samenwerkte met culturele organisaties. Bij Cultuur+Ondernemen kan ik de sector vanuit een nieuwe invalshoek benaderen. We hebben veel kennis in huis en helpen mensen echt verder. Het is dan wel belangrijk dat mensen die informatie goed kunnen vinden. Daarom zorg ik samen met mijn collega’s voor een goedwerkende website. En voor pakkende, begrijpelijke en behapbare content op sociale media. Soms best uitdagend, maar heel leuk om te doen! In 2024 startten we een pilot voor een AI-chatbot. Daarmee helpen we makers op maat om passende financieringsvormen te vinden voor hun projecten. Ik heb nog nooit zo’n chatbot ontwikkeld, dus het is heel leerzaam. Fijn dat ik de vrijheid krijg om dit op te pakken samen met mijn collega. Ook hebben we in 2024 een deel van de website opnieuw ingericht. Via interviews testten we of het aansluit bij de behoeften van gebruikers. Dat vind ik leuk aan mijn werk: ik zie echt voor wie ik het doe. Daar krijg ik superveel energie van!”
Alex Kain – Administratief medewerker
Woont in Amsterdam, werkt sinds 2024 bij Cultuur+Ondernemen
“Ik ben echt een kantoortype. Ik vind het leuk om facilitair te werken, zodat mijn collega’s hun werk goed kunnen doen. Vroeger wilde ik mode studeren, maar zelf creatief bezig zijn bleek niet mijn ding. Uiteindelijk besloot ik Human Logistics te studeren met de specialisatie kunst en cultuur. Ik liep stage bij Erwin Olaf en het Stedelijk Museum, en werkte bij grote ngo’s en filantropische organisaties. Heel dynamisch, maar ik miste ook iets. Hier ben ik op mijn plek. De familiaire sfeer, dichtbij huis, jezelf kunnen zijn: precies wat ik wilde. Ik startte bij het team zakelijk ontwikkelen, maar ik heb steeds meer werk naar me toegetrokken. Langzaam ben ik wat dingen aan het veranderen en stroomlijnen. Ik help bijvoorbeeld met de automatisering. Zo stappen we binnenkort over op een nieuw CRM-systeem. Dat maakt het werk voor iedereen makkelijker. Fijn dat ik hier de vrijheid krijg om dat op te pakken. Voor mij voelt het als thuiskomen.”
Het jaarverslag
In ons Jaarverslag beschrijven we onze activiteiten en prestaties van 2024. Daarnaast geeft het inzicht in onze financiën, organisatie en manier van werken van dat jaar. Het geeft verder weer hoe ons bestuur en toezicht is geregeld en de raad van toezicht doet verslag. Ook werpen we alvast een blik op de toekomst.
-
Stuur een e-mail naar Titia Haaxma titia@cultuur-ondernemen.nl