Rubriek Visual artist en fotograaf Misha de Ridder: makers van nu over hun lening van toen

Sluit je een lening af, dan heb je een plan. Om te investeren in groei, voor een overbrugging of als voor-financiering. Dat kan met een cultuurlening van Cultuur+Ondernemen. Maar hoe pakt het uit in de praktijk? Is de financiering helpend voor het bereiken van je doelen? Met makers van nu blikken we terug op leningen van toen. Dit keer visual artist en fotograaf Misha de Ridder. Hoe heeft de cultuurlening hem destijds geholpen?

‘Zolang je gelooft in je eigen werk, is lenen een heerlijk risico’

Hij heeft geen interesse in verf en ook niet in kwasten. Beeldend kunstenaar Misha de Ridder viel voor digitale media en maakt vooral conceptueel foto- en videowerk. Waar anderen er vaak voor terugdeinzen, voelt Misha zich juist senang bij technologie: ‘Ik kan er met gevoel mee omgaan’. Alle financieringsvormen in de kunstwereld zijn hem wel bekend. Ook de lening van Cultuur+Ondernemen. Hoe heeft het hem destijds geholpen en wat ís dat toch, met kunstenaars en geld?

Geld lenen: misschien niet je lievelingsonderwerp?

Helemaal prima juist. Ik ben blij dat het kan, zeker in deze sector. Toen ik dertig jaar geleden begon, leek geld lenen not done; je ging naar een fonds en kreeg subsidies. Dat is nu wel anders met een terugtrekkende overheid. De kunstenaar moet ook zelf een stap zetten, niets mis mee. Al zou je het willen, je kunt niet alles afdekken met fondsen. Lenen is prima, dat appelleert ook aan je verantwoordelijkheidsgevoel. En ben je zeker van je zaak, dan weet je: dit ga ik gewoon terugverdienen.

Welke financieringsvorm heeft jouw voorkeur?

Dat ligt helemaal aan het soort project en wat ik nodig heb. In mijn werk maak ik gebruik van Fonds Kwadraat, het vroegere ‘Materiaalfonds’, waar je als kunstenaar een rentevrije lening kunt afsluiten. Maar ik werk ook met subsidies van bijvoorbeeld het Mondriaanfonds. Voor de kleinere leningen weet ik Cultuur+Ondernemen te vinden. Met die gunstige voorwaarden is het bijna gratis geld lenen. Die extra slagkracht is prettig en soms echt nodig. Vier jaar geleden moest ik werk inlijsten voor een solo tentoonstelling. Maar inlijsten wordt door het Mondriaan Fonds en Stichting Stokroos niet ondersteund en dus zat ik met een gat in mijn begroting. Op dat moment bood de cultuurlening van Cultuur + Ondernemen soelaas. Heel fijn, want dat geld had ik niet op de plank liggen. Na de verkoop van een aantal werken, was de lening na een paar weken weer afgelost. Zolang je gelooft in je eigen werk, is lenen een heerlijk risico.

Kunstenaar én ondernemer; gaat dat wel samen?

Ik ben het allebei maar wil niet in de rol van commerciële ondernemer worden geduwd. Als kunstenaar heb je geen normaal bedrijf waar je aan knoppen kunt draaien voor een bepaalde uitkomst. Je hebt een raar product en bent afhankelijk van de kunstmarkt, iemand moet maar net zin hebben om iets te kopen terwijl je ondertussen wel veel kosten maakt. ‘Kunst levert ook geld op’, hoor je wel eens. Dan denk ik: huh? Het hóeft helemaal geen geld op te leveren; kunst moet kunst zijn!

Maar je wil er toch wel van kunnen leven?

Natuurlijk! En dat valt soms niet mee. Aan het begin van mijn loopbaan heb ik ook commercieel werk gedaan. Dat moest wel, maar het kón ook in combinatie met de artistieke kant. Rond de financiële crisis in 2008 ging dat niet meer samen. Commerciële bedrijven dachten: wat is dit voor rare kunstenaar? En in de kunstwereld vonden ze me maar een commerciële rakker, haha. Ik voelde ook wel dat ik een keuze moest maken. Het commerciële stuk heb ik toen helemaal laten vallen en dat voelde gelijk supergoed. Feit blijft dat de opbrengsten kant grillig is. Daarom is het zo belangrijk om je markt te vergroten. Hup, naar het buitenland want Nederland is te klein om voldoende te verkopen.

Jouw werk hangt nu ook in de Verenigde Staten?

Klopt. Gallery Assembly in Houston kan ik inmiddels wel mijn moedergalerie noemen. Begin van dit jaar heb ik daar solo gehangen. Het was te gek om 14 van mijn werken, verpakt in grote kisten, het vliegtuig in te ziet gaan. Europese kunst is voor Amerikanen interessant. Zelfs als Nederlandse kunstenaar -je gelooft het niet- ben je daar toch exotischer. In Assembly hangt werk van over de hele wereld. Daaraan zie je ook dat het voor iedere kunstenaar nodig is om de grenzen over te gaan. Mijn advies aan vakgenoten is: internationaliseer. Zorg dat je Nederland uit komt want je markt is groter. En nog een tip: diversifieer. Maak niet alleen je kunst, maar bijvoorbeeld ook eens een boek. Ik zie mezelf als een klein kunstfabriekje en zorg voor meerdere verschijningsvormen van mijn werk.

Hoe gaat het nu? Nog plannen voor een nieuwe lening?

Op dit moment gaat het zo goed dat ik geen leningen hoef af te sluiten, ook wel een lekker. Het punt is alleen: als ik geld heb, investeer ik het liefst in een lens ofzo. Al het andere, zoals boodschappen of kleding, voelt als weggooien. Terwijl bij een lens of camera, voel ik de potentie. Dat is toch de beste investering? Mijn gezin denkt daar anders over; die willen liever op reis naar Japan. Dat zorgt nog wel eens voor boze gezichten tijdens het avondeten, haha.

Nog even geen Japan, maar wel Parijs.

Zo is het. En dit is een spannende; begin november is in Parijs de grootste fotografiebeurs: Paris Photo. Daar presenteert Galerie Caroline O’Breen dit jaar mijn werk in een peperdure stand van 25 m2. Echt geweldig, maar ik weet ook: als Paris Photo geen succes wordt, moet de broekriem weer aan. Risico’s nemen vind ik heerlijk, het hoort bij ondernemen, maar je moet wel professioneel blijven. Voor mij gaat dat niet over een keurige uitstraling of nette organisatie, maar over doorzetten. Je moet staan voor je werk, ook als het moeilijk is. Als kunstenaar zit je in je eentje in je atelier en krijg je -zeker in het begin- weinig respons van de markt. Het kan tegenzitten of er komt niets uit je vingers. Dan moet je toch doorgaan, dat is professionaliteit. Durven inzetten op jezelf. Dat is een gok, ik weet het, maar wel de beste die je kunt wagen.

Meer weten over de mogelijkheden van de cultuurlening voor jouw onderneming? Bekijk onze informatiepagina of vraag een gratis adviesgesprek aan.