In onze handreiking over de Governance Code Cultuur en het jaarverslaglees je hoe je je in je jaarverslag kunt verantwoorden over de toepassing van de Governance Code Cultuur. De specifieke versie voor het Raad van Toezicht-model vind je via deze link. De versie voor het bestuursmodel via deze link. Maar hoe doen andere organisaties het? In dit artikel zie je hoe andere organisaties zich verantwoorden over verschillende onderwerpen uit de code.
Eerdere voorbeelden van andere onderwerpen kun je vinden in ons artikel met best practices van vorig jaar getiteld ‘Governance in je jaarverslag: 6 voorbeelden uit de praktijk’.
Wij bedanken alle organisaties voor het geven van hun medewerking aan dit artikel.
De Governance Code Cultuur noemt in een adem overleg met de interne en externe belanghebbenden. In veel jaarverslagen krijgen de externe belanghebbenden een grote plaats toebedeeld, en terecht … Een aandachtspunt kan nog zijn expliciete verwijzing naar aard en inhoud van de contacten. Het al dan niet gevoerde overleg met interne belanghebbenden krijgt daarentegen weinig of zelfs helemaal geen vermelding. Dat is jammer want betrokkenheid van medewerkers is in iedere organisatie een pijler voor goed functioneren. Stichting De Stilte en Rijksmuseum Slot Loevestein laten allebei zien hoe zij aandacht besteden aan het overleg met medewerkers. Bij beide organisaties is sprake van contactmomenten tussen toezichthouders en medewerkers.
Bestuursverslag, behorend bij de Jaarrekening 2022 |
"Het bestuur en de raad van toezicht bevorderen, ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid, de betrokkenheid van de medewerkers bij het beleid van de organisatie. De organisatie van de Stilte telt vijf wekelijkse overleggen: directieoverleg, artistiek teamoverleg, boekingsoverleg, marketingoverleg en repetitoren-overleg. Er zijn drie overleggen die wekelijks of maandelijks zijn: dansersoverleg, educatie en planning van gastdocenten. de Stilte organiseert jaarlijks drie informele bijeenkomsten waarin het voltallige personeel samenkomt: seizoenopening, kerstfeest en seizoenafsluiting. Bij publieksvoorstellingen (premières, presentatiedag) zijn er contactmomenten tussen de Raad van Toezicht en medewerkers." |
Jaarverslag 2022 |
|
"In 2022 heeft Loevestein één digitaal plenair overleg en twee fysieke plenaire overleggen met het personeel kunnen organiseren." "Het lid van de Raad dat het vertrouwen geniet van de medewerkers (de Voorzitter) wordt standaard uitgenodigd voor het halfjaarlijks overleg met het gehele personeel."Pagina 20 van het Jaarverslag 2022 |
Het voorkomen van ongewenste belangenverstrengeling is onderdeel van goed bestuur en zorgvuldig toezicht. In veel jaarverslagen valt nog een wereld te winnen in de rapportage over dit onderwerp. Het is goed om te benoemen welke afspraken er binnen je organisatie gelden met betrekking tot dit onderwerp en – indien van toepassing – te verwijzen naar een reglement. Ook kun je aangeven of er in het verslagjaar sprake was van situaties van belangenverstrengeling en hoe de organisatie daarmee om is gegaan. Het voorbeeld van BAK bevat een concrete casus naar aanleiding van een mogelijk conflicterende functie. Het voorbeeld van DEN verwijst naar het recent opgestelde reglement, vat de kern hiervan samen en meldt de situatie in het verslagjaar.
Jaarverslag / bestuursverslag 2022 |
|
"Belangenverstrengeling |
Jaarverslag 2022 |
|
"Bestuurders en toezichthouders zijn onafhankelijk en handelen integer. Zij zijn alert op belangenverstrengeling, vermijden ongewenste belangenverstrengeling en gaan op een transparante en zorgvuldige wijze om met tegenstrijdige belangen. |
Een regelmatige zelfevaluatie is onmisbaar voor het naar behoren functioneren van de raad van toezicht. In het jaarverslag of het specifieke verslag van de raad is een alinea meestal voldoende om daarover te rapporteren. Het voorbeeld van het Wereldmuseum over de zelfevaluatie laat zien dat een zelfevaluatie heeft plaatsgevonden, hoe de zelfevaluatie is aangepakt, welke onderwerpen zijn besproken en wat het vervolg wordt. Het voorbeeld van Cultura Nova is iets minder uitgebreid; het verslag benoemt wel het besluit om de vergaderingen meer thematisch in te delen met als doel alle thema’s in een jaar van voldoende aandacht te kunnen voorzien. Voor nadere verdieping in het belang van zelfevaluatie kan je terecht bij de kennisgids over zelfevaluatie, te beginnen bij het artikelWat je moet weten over zelfevaluaties.
Jaarrekening 2022 |
|
"De Raad stelt vast dat ieders onafhankelijke expertises binnen de Raad goed tot hun recht komen in het toezicht. Niet alleen binnen de verschillende (bovengenoemde) commissies van de Raad van Toezicht maar ook als klankbord voor uiteenlopende kwesties en in hun contact met de Ondernemingsraad voelt de Raad zich betrokken bij de organisatie en de werknemers. Toezichthouders zijn zich bewust van hun eigen rol en de onderlinge verdeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en handelen daarnaar (GCC principe 4). Eind 2022 heeft de Raad een zelfevaluatie uitgevoerd, gericht op het eigen functioneren, teneinde eraan bij te dragen dat het zijn toezichthoudende, adviserende en werkgeversrol op professionele en onafhankelijke wijze uitvoert. (GCC principe 7)." "De individuele leden reflecteerden in de schriftelijke zelfevaluatie op uiteenlopende thema’s zoals het functioneren van de Raad, de onderlinge samenwerking en de verhouding met het (nieuwe) Bestuur. De observaties en bevindingen die volgden op deze evaluatie werden in het laatste overleg van 2022 besproken. Zo werd er onder andere gesproken over het inwerkprogramma van nieuwe Raad van Toezicht leden, het contact met de nieuwe directie, de aanwezigheid en betrokkenheid van de Raad bij formele en informele evenementen, de (frequentie van de) informatievoorziening en het waarborgen van voldoende inhoudelijke componenten tijdens de Raad van Toezicht vergaderingen." |
Jaarverslag 2022 |
|
"Verslag Raad van Toezicht 2022 was ook het jaar van wisseling en verjonging van de artistieke leiding. Na een succesvol openbaar wervingstraject is de Raad blij met het aanstellen van Lieke Benders als nieuwe artistiek leider en dankt Fiedel van der Hijden voor zijn tomeloze inzet voor de opbouw en realisatie van 32 jaar Cultura Nova. Er hebben in 2023 vier gezamenlijke vergaderingen plaatsgevonden met de RvT en de directie en een zelfevaluatie van de RvT. In overleg en in prettige samenwerking met de directie is er hard gewerkt aan de continuering van het geformuleerde beleid van de huidige kunstenplanperiode. Een extra uitdaging om te zoeken naar flexibiliteit en creativiteit in onzekere tijden. Ondanks de hoge inflatie, krapte op de arbeidsmarkt, gestegen kosten, lagere sponsorinkomsten en nog weifelende kaartkopers is de RvT verheugd over een geslaagd en compleet festival. Het zal wel nog een uitdaging worden dit voor de nabije toekomst vast te houden. Er heeft een zelfevaluatie plaatsgevonden door de RvT waarbij vooral gekeken is naar het functioneren van de RvT als geheel ten aanzien van haar verschillende rollen en meer in het bijzonder naar de onderlinge samenwerking en dekking van haar individuele expertises in aanvulling op elkaar. Er is besloten de vergaderingen meer thematisch in te delen met als doel alle thema’s in een jaar van voldoende aandacht te kunnen voorzien. De directie heeft haar dank uitgesproken over de steun van de RvT door vooral het geven van vertrouwen om ondanks alle onzekerheden door te gaan met de organisatie. Er is voortdurend aandacht voor procedures rondom mogelijke belangenverstrengeling en het is een vast agenda-punt tijdens de vergaderingen. |
Risico’s in kaart brengen en aangeven hoe je ze wilt voorkomen of de gevolgen ervan zoveel mogelijk beheersen, is belangrijk om zorg te dragen voor de continuïteit van een organisatie. In jaarverslagen met een paragraaf of hoofdstuk over risico’s is de aandacht voor het analyseren van risico’s vaak aanzienlijk groter dan de aandacht voor het voorkomen c.q. beheersen van de risico’s. Het voorbeeld van De Dansers is hier gekozen vanwege het evenwicht tussen risicoanalyse en risicobeheersing, de twee kanten van deze medaille. Het jaarverslag verwijst ook expliciet naar de uitzonderlijke omstandigheden van de afgelopen jaren. De toonzetting blijft realistisch.
Jaarverslag 2022 |
|
"5. Risicoanalyse Risicobeheersing in normale omstandigheden Risicobeheersing na corona De financiële consequenties van de coronamaatregelen hebben we strak gemonitord; het goede eigen vermogen gaf daarbij welkome rust. De coronasteun in 2022 van het FPK was voldoende het verlies aan eigen inkomsten te compenseren en de freelancers bij annuleringen te kunnen doorbetalen (zie ook toelichting op de resultatenrekening, bijlage 3). Risico-analyse postcorona - het opheffen of afschalen van theaters / festivals / samenwerkingspartners / coproducenten vanwege financiële problemen; - het minder risicovol programmeren door theaters/festivals vanwege lager/geen programmabudget; - het handhaven door theaters van de lage partage-afspraken (in coronatijd overal ingevoerd) in plaats van realistische en faire uitkoopsommen; - terughoudendheid bij scholen om massaal (met verschillende schoolklassen en/of scholen) naar het theater te gaan; - focus van scholen op het wegwerken van leerachterstanden bij de ‘harde’ vakken (taal, rekenen) en minder prioriteit voor cultuureducatie; - krapte op de arbeidsmarkt door leegloop en weinig nieuwe aanwas, met name van producenten en technici, omdat werken in de culturele sector in corona-tijd zo weinig zekerheid bood; - terughoudendheid bij het publiek om weer als vanouds theaters en festivals te bezoeken; - verlies van (binding van) het publiek vanwege weinig live ontmoetingen. Veel van deze risico’s zijn goed te dragen voor De Dansers, ze vormen geen directe bedreiging voor de bedrijfsvoering. Ons netwerk van afnemers is nog altijd breed genoeg en gespreid over meerdere circuits. Met name het weer opbouwen van de relatie met het publiek heeft onze voortdurende aandacht: online, met nieuwsbrieven en -flitsen, Supporterswerving e.d. De social media/online marketing zetten we vooral in als communicatieplatform en - wanneer dat passend is - ook als podium/presentatiefunctie. |
Een algemene tip is om het jaarverslag te publiceren op een gemakkelijk vindbare plek op de website van je organisatie. De toegankelijkheid en vormgeving van het jaarverslag zelf verdient ook aandacht. Het voorbeeld van Scholen in de kunst verdient het om gedeeld te worden.
Jaarverslag 2022 |
|
Bekijk het volledige Jaarverslag 2022 van Scholen in de kunst via deze link. |