Stappenplan Kom in vier stappen tot een ondernemingsplan

Als zelfstandig kunstenaar of creatief maker vul je zelf je beroepspraktijk in. Daarbij werk je het liefst vanuit een stabiel en goed doordacht plan voor de lange termijn. Maar hoe pak je dat aan? Met een ondernemingsplan krijg je grip op je culturele onderneming. In dit stappenplan gidsen we je langs de verschillende hoofdstukken van het ondernemingsplan. Je kunt er direct mee aan de slag.

Waarom een ondernemingsplan?

Je gebruikt het ondernemingsplan in eerste instantie voor jezelf. Hiermee zet je je ideeën op een rij en krijg je zicht op de haalbaarheid van je doelen en plannen. Maar je kunt het ondernemingsplan ook gebruiken als leidraad voor gesprekken met potentiële opdrachtgevers, samenwerkingspartners of financiers.

Het ondernemingsplan bestaat uit een invuldocument met vragen (stap 1 t/m 3) en een financieel plan (stap 4). In de toolkit zit ook een toelichting die je per vraag meer informatie geeft over wat je precies moet of kunt invullen.

Download de toolkit ondernemingsplan

Aan de slag! Dit zijn de vier belangrijkste onderdelen van je ondernemingsplan:

Stap 1. Dit ben ik

Wie ben jij en wat zijn je ambities? Waarom doe je wat je doet? De basis van je ondernemingsplan is een helder verhaal. Hierin beschrijf je jouw persoonlijke drijfveren en hoe je die vertaalt naar jouw culturele onderneming. Zet voor jezelf op papier waarom je maakt wat je maakt. Beschrijf ook wat je daarmee wilt bereiken en wat je nodig hebt. Je formuleert in dit onderdeel je missie, visie en ondernemersvaardigheden.

In je missie vertel je wie je bent, wat je doet en waar je voor staat. Gebruik hier maximaal vijf zinnen voor. Hieronder vind je een paar vragen. Deze helpen je om tot je missie te komen:

• Waar sta ik voor en/of geloof ik in als maker?
• Wat zijn mijn kernwaarden?
• Wat maakt mijn werk en onderneming onderscheidend?
• Wat voeg ik als maker met mijn onderneming toe aan het culturele veld?
• Voor wie maak ik mijn werk?
• Op welke behoefte speel ik in met mijn werk?

Voorbeelden missie

Je visie gaat over wat je graag bereikt met je onderneming. Wat is jouw toekomstdroom of stip op de horizon? Beschrijf je visie kernachtig, in een paar zinnen. Aan de hand van je visie bepaal je gemakkelijker je prioriteiten. Ook geeft het mogelijke partners of financiers inzicht in je aanpak en werkwijze. De volgende vragen kunnen je helpen een visie te formuleren:

• Waar wil ik naartoe met mijn onderneming?
• Wanneer is mijn onderneming een succes?
• Hoe zie ik mijn onderneming over vijf, tien of twintig jaar?
  

Voorbeelden visie

Het verwoorden van je eigen verhaal kan een uitdaging zijn. Kom je er niet helemaal uit? De kennisgids Hoe vertel ik over mijn werk? helpt je op weg. Een oriëntatiegesprek met een van onze adviseurs is ook een optie. Of een webinar over dit onderwerp. Bekijk daarvoor onze agenda en blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief.

Breng je ondernemersvaardigheden in kaart. Een analyse van je kunstenaarspraktijk laat zien hoe je ervoor staat. Tegelijkertijd is het de basis voor toekomstige beslissingen. Als je weet waar je sterktes en zwaktes liggen, ken je ook de kansen en bedreigingen voor je onderneming. Je kunt nu eenmaal niet overal even goed in zijn. Deze vragen helpen om je ondernemersvaardigheden te beschrijven:

• Waar ben je goed in?
• Waar wil je (nog) beter in worden?
• Welke werkzaamheden besteed je liever uit?

Stap 2. Dit zijn mijn plannen

Zijn je drijfveren duidelijk, en heb je ze helder beschreven? Dan kun je ze vertalen naar concrete doelen. Een handig hulpmiddel hierbij is de SMART-methode. SMART staat voor:

• Specifiek: een gedetailleerde en concrete omschrijving van je doelen.
• Meetbaar: de resultaten of uitkomsten kun je meten.
• Acceptabel: alle betrokkenen staan erachter en je doelen zijn logisch.
• Realistisch: je doelen zijn realistisch en haalbaar.
• Tijdgebonden: er is een concrete tijdlijn en een heldere deadline.

Voorbeelden SMART-doelen

Stap 3. Zo behaal ik mijn doelen

Je drijfveren en doelen zijn helder. Mooi! Maar: is er wel vraag naar jouw producten of diensten? Als je dat weet, kun je de haalbaarheid van je doelen beter inschatten. Er zijn vier factoren die daar een belangrijke rol in spelen:

Stap 4. Zo financier ik mijn plannen

Je plannen zijn beschreven en onderbouwd. In de laatste stap bepaal je hoeveel geld nodig is en hoe je de financiën voor je plannen regelt. In het financiële plan zet je de kosten op een rij. Weet je nog niet precies wat de kosten zijn? Maak je inschatting dan zo nauwkeurig mogelijk. Tip: bespreek het ingevulde financiële plan ook eens met een contact met zakelijke kennis.

Je financiële plan maak je in Excel. Het plan bestaat uit drie onderdelen:

Een uitgebreide toelichting op het financiële plan lees je in de blog Financieel inzicht en rust: begrotingen en meer van financieel adviseur Angelie Habraken.

Zo haal je het meeste uit je ondernemingsplan

• Neem de tijd voor je ondernemingsplan. Je hoeft het niet in één keer volledig in te vullen.
• Gebruik je ondernemingsplan als hulpmiddel voor jezelf. En weet: de inhoud is niet in beton gegoten. Zie het als een document waarmee je voortdurend je plannen en voortgang kunt monitoren. Je route kan onderweg ook veranderen. Stel je plannen dan bij.
• Wees eerlijk over je sterke en zwakke punten. Je hoeft niet alles in je eentje te doen; dat is voor veel ondernemers ook niet haalbaar.
• Probeer op de hoogte te blijven van trends, ontwikkelingen, kansen en bedreigingen. Wat een paar jaar geleden nog heel goed werkte, is nu misschien niet meer haalbaar.
• Bespreek je plannen met andere makers: hoe pakken zij de dingen aan? Welke valkuilen en successen hebben zij ervaren en hoe kunnen jullie van elkaar leren?
• Wees niet te streng voor jezelf. Houd de antwoorden op de vragen kort en bondig en geef jezelf de ruimte om te twijfelen. Kun je die twijfels toetsen, of er op een later moment in je creatieve proces op terugkomen? Zo blijf je voortgang boeken zonder jezelf vast te zetten in een rigide plan.
• Denk na over het monitoren en evalueren van je plannen en doelen. Zorg dat je over veranderingen of aanpassingen in die plannen communiceert met relevante partners en andere betrokkenen.

Ben je er klaar voor?

Ga aan de slag met het ondernemingsplan. Maak je het plan alleen voor jezelf? Vul dan in wat je weet en wat voor jou relevant is. Wil je het ook gebruiken voor bijvoorbeeld een aanvraag, pitch of gesprek met een potentiële partner of financier? Ben dan zo volledig mogelijk of focus in eerste instantie op de hoofdstukken die daarvoor het meest van belang zijn.

Download de toolkit ondernemingsplan