Skip naar content
Skip naar content

Ervaringsverhaal Yoni Vermeire - Over het samenwerken met internationale partners

In Slagkracht, brieven aan zakelijk leiders, wordt er elke maand antwoord gegeven op een prangende vraag van een zakelijk leider, door een collega-zakelijk leider. Deze persoon geeft vervolgens met het stellen van een nieuwe vraag de pen door aan een inspirerende collega. We maken in deze reeks kennis met een verscheidenheid aan zakelijk leiders die op hun eigen manier invulling geven aan hun werk. Welke dilemma's spelen er binnen de beroepsgroep? En welke visies zijn er op die diverse thema's?

Yoni Vermeire, zakelijk leider bij Studio Dries Verhoeven antwoordt op de brief van Inez Wolters.

---

Hoi Inez,

Op de DOTT, een elektrische huurfiets, verplaatste ik mij vorige week van de ene kant van Brussel naar de andere kant. De zon ging onder en ik zag verschillende stukken van de stad, terwijl ik fietste van mijn hotel naar de speellocatie van The NarcoSexuals in Brussel – een stuk braakliggend terrein naast het kanaal. Jouw vraag zat al in mijn hoofd – op welke manier heeft de artistieke visie invloed op de zakelijke kaders in het samenwerken met internationale partners? – En daarnaast stelde je nog twee vragen: Wat is het belang van werken met internationale partners? En, hoe ga je daar mee om, hoe geef je dat vorm, in het licht van duurzaamheid?

Vanuit mijn rol als zakelijk leider bij Studio Dries Verhoeven beantwoord ik graag je vraag. Sinds 2018 werk ik met Dries samen en ben ik betrokken bij diverse projecten, waarvan er een aantal terugkomen in deze brief.

Negen verschillende personen/acteurs, qua gender en leeftijd, zitten in een TL-verlichte glazen ruimte op een rijtje. allen zitten op een wit plastic stoeltje.
Studio Dries Verhoeven - Broeders verheft u ter vrijheid - Foto door Willem Popelier

Samenwerken met internationale partners, wat betekent dat eigenlijk? Als je een nieuw project van begin af aan opzet met een partij in het buitenland, dan is dat misschien een samenwerking optima forma, maar ook daar kunnen allerlei haken en ogen aan zitten. Ik denk aan mijn laatste project Dear beloved friend, (luister naar mijn podcast van Cultuur+Ondernemen, als je hier meer over wilt horen). Het werk van Dries Verhoeven wordt ook vaak geprogrammeerd door festivals, theaters, musea en andere organisaties. Een installatie op locatie vraagt regelmatig nog veel voorbereidende productie van de programmerende partij en ook dat vergt een samenwerking. Eigenlijk is iedere samenwerking weer zo anders en eigen, de sleutel is mijns inziens werken vanuit verbinding en vertrouwen.

Dear Beloved Friend won het Gouden Kalf voor Beste Digitale Cultuurproductie 2023.

Zoals het rondfietsen in een stad die je niet kent je wereld een klein beetje groter kan maken, zo kan het tonen van een werk in een ander land de wereld van de maker verbreden, maar ook de blik van de mensen die het werk zien beïnvloeden. De context van het werk en van de mensen die het zien is van belang. Bij de installaties en performances van Dries ben je als publiek vaak onderdeel van het werk. The NarcoSexuals onderzoekt de ins en outs van seksueel drugsgebruik. Bezoekers worden toegelaten tot het terrein, krijgen een koptelefoon en kunnen rondlopen en bepalen zelf hoelang ze blijven. De gedachten, twijfels en vragen die opkomen terwijl je naar de acht naakte mannen kijkt in een replica van een eengezinswoning zeggen iets over je wereldbeeld en over hoe jij je verhoudt tot anderen in deze wereld. De plek waar je je bevindt beïnvloedt deze blik.

Een klein stenen gebouw, met een verlicht kruis hangend aan de muur. Het gebouw bevindt zich op een verlaten terrein en heeft water op de achtergrond.
Happiness Tallinn - Estland

Happiness is een installatie waarbij op straat een klein betonnen gebouw staat, dat het midden houdt tussen een openbaar toilet en apotheek. Een humanoid – een menselijk ogende robot – is werkzaam in deze clandestiene apotheek. Zij geeft ons uitleg over drugs, pijnstillers en antidepressiva. De laatste jaren is dit een werk dat veel internationaal gespeeld heeft. Dit is een essentieel onderdeel van hoe de Studio werkt, het is denk ik van belang om een werk te tonen zolang het van waarde is en er vraag naar is.

In Amsterdam, op de NDSM-werf heeft Happiness een andere betekenis dan in Barcelona op een pleintje in de stad, waarbij buurtbewoners dachten dat er een plek was gecreëerd waar mensen gecontroleerd drugs konden gebruiken. Een andere stad geeft een andere context. Publiek heeft andere referenties, de stad geeft een ander kader.

Vanuit het artistieke concept maak ik de afspraken en bespreek ik zakelijke kaders. Het concept bepaalt bijvoorbeeld dat het werk een beperkte capaciteit heeft, dat er een grote locatie nodig is, dat het op bepaalde tijden het beste tot zijn recht komt (in het donker). Dat er geen festivalvlag naast moet staan, maar dat het moet verdwijnen in het straatbeeld, het zijn allemaal aspecten die van invloed zijn op de zakelijke kaders.

Een container gebouw met achter het verlichte raam een persoon naakt liggend met slingers op de achtergrond, het is bijna donker, de lucht is donkerpaars
The NarcoSexuals - Foto Willem Popelier

Afgelopen jaren heb ik diverse projecten gerealiseerd die vaker dan eens de zakelijke kaders onderdeel lieten zijn van het artistieke concept. Zo maakten we in 2021 – Broeders verheft u ter vrijheid –, dit werk is een ‘levende installatie’ over de toekomst van arbeid en verzet. Een werk waar de mens geportretteerd wordt als een soort verstekeling in een groots distributiecentrum. Naast de acht uur durende installatie waar publiek in en uit kon lopen maakten we een documentaire. Het werk was een internationale samenwerking met een groep Bulgaren en het speelde in Nederland en een jaar later in Zwitserland.

Februari 2021, ik heb Dries aan de lijn: “Ik ben helemaal hyper over het filmmateriaal, het is ook zo mooi hoe jij het morele kompas bent als ik met je bel en de situatie met het uitzendbureau met je bespreek”. “Heb je mij ook opgenomen?”, vraag ik. “Ja, maar dat is zulk dankbaar materiaal. Ik kan het je sturen”, zegt hij. Dries heeft niet gevraagd of hij ons gesprek mocht filmen, hij deed het gewoon, omdat hij vond dat hij dat recht had. Het was immers mooi materiaal voor het werk en als ik het wist was het gesprek wellicht anders gegaan. Zonder dat ik het wist was ik onderdeel geworden van het werk. En niet alleen in de filmopnamen, maar ook in de zakelijke keuzes. In dit project neemt hij de rol aan van een ondernemer die Bulgaarse werknemers inhuurt. Wie betalen we wat en waarom? Alle Fair Practice vraagstukken werden weer op scherp gesteld. Ik vormde een mening hierover: het artistieke concept leefde voort in de zakelijke afspraken.

Een stenen gebouw, met graffitti tags en een wit verlicht kruis op de muren, bomen eromheen en een groot wit gebouw achter de bomen. Het is halfduister
Happiness - Barcelona - Foto: Silvia Poch

In 2022 stond Happiness vijftig dagen in Athene als onderdeel van een tentoonstelling die de vervaagde grenzen tussen het kunstmatige en het menselijk domein toonde, een waardevolle context. Ik vond het ook heel fijn en dankbaar dat het werk er zo lang mocht staan. De vluchtigheid van het tonen vind ik soms een gemis. Vaak voel je dat het werk even moet landen en dat de stad, de mensen het moeten ontdekken. Dan is een paar dagen te kort, maar het is ook kostbaar, dus als er een kans is waarbij het werk een langere tijd in een andere context getoond kan worden is dat zeer waardevol.

Het (internationaal) tonen van werk, doen we ook omdat het continuïteit biedt voor de organisatie, we creëren er werk mee. Echter denken we zeker na over waar we spelen en waar niet. We pakken niet zomaar het vliegtuig, liever de trein, of soms kiezen we dichter bij huis te blijven. Ook onderzochten we – ten tijde van Corona - hoe we sommige werken internationaal konden tonen, zonder er zelf heen te hoeven reizen. We maken de afweging tussen het belang van een plek en de ecologische gevolgen die het heeft. Het blijven tonen van werk is ook duurzaam. Veel (inter)nationale festivals zijn zelf ook veel bewuster bezig met duurzaamheid en vragen bijvoorbeeld om altijd met de trein te komen. Door te spelen op internationale festivals zien ook weer meer internationale programmeurs het werk en word je sneller weer gevraagd.

Ik denk dat naast bovengenoemde ook nog een ander belang ligt bij het internationaal zichtbaar zijn, namelijk dat het kan resoneren in Nederland. De grenzen vervagen wellicht een beetje door ook buiten de grenzen zichtbaar te zijn.

Het is donker en je ziet een gebouw met ramen, die neon paars zijn verlicht. Je ziet de contouren van 8 personen, met rode verlichte hoofden
The NarcoSexuals - Foto Willem Popelier

Met de komende kunstenplanperiode in aantocht formuleren de steden hun eigen visie op de kunst en cultuursector van de stad. Ik ben benieuwd hoe anderen zich als organisatie verhouden tot deze visie. Ik moest hieraan denken omdat ik vind dat Utrecht, als snelgroeiende stad, ook echt uit mag dragen hoe belangrijk de kunsten zijn in de stad.

Ik voel me verbonden aan Utrecht en de kunsten in de stad, ik studeerde hier en heb er vele jaren gewerkt. Utrecht mag voor mij nog meer synoniem gaan staan voor een plek waar bijzondere makers zitten, waar muziek overal klinkt, poëzie in de lucht is geschreven en de mensen die er wonen mogen dat voelen en er trots op zijn. Het kan voor de stad waar je gevestigd bent een trots zijn dat een Utrechts gezelschap afgelopen jaren behalve in Nederland ook te zien was op vele andere plekken. Niet alleen de horizon van het gezelschap wordt hiermee verbreed, ook de horizon van de stad.

Graag stel ik mijn vraag aan Hans Blik, zakelijk leider van het O. Festival. Wil jij iets vertellen hierover vanuit de relatie die jij hebt met de stad Rotterdam? In hoeverre ben je als organisatie ook zelf verantwoordelijk (je bent immers onderdeel van de stad) voor het vormen van een stadsvisie?

Lieve groeten, Yoni

Over Yoni

Yoni Vermeire (1982) werkt sinds mei 2018 als zakelijk leider bij Studio Dries Verhoeven. Zij begon haar carrière bij Theater Frascati en werkte sindsdien samen met verschillende theatermakers. Voordat ze als zakelijk leider ging samenwerken met Dries Verhoeven werkte ze als hoofd productie bij Schweigman& waar ze grootschalige locatiewerken produceerde. Ook werkte ze enkele jaren als uitvoerend producent bij het Nederlands Film Festival in Utrecht en Cinedans in Amsterdam. Yoni werkt graag vanuit de verbinding met de inhoud en de mensen aan projecten die vaststaande kaders bevragen en onderzoeken. Naast haar werkzaamheden bij de Studio is zij penningmeester in het bestuur van Werkplaats van de Woestijne.

Yoni Vermeire

Meer Slagkracht?

Slagkracht is het ontwikkelprogramma waar je als zakelijk verantwoordelijke handvatten krijgt aangereikt om je te ontwikkelen en te professionaliseren binnen de zakelijke kant van de culturele en creatieve sector. Met Slagkracht bieden we een online en offline platform waar je maandelijks aan een programma kunt deelnemen over uiteenlopende onderwerpen, waarmee je een stevige basis legt in je vak.