Verdieping NFT’s: een hype of kansen voor de eigen praktijk?
NFT’s hebben razendsnel naam gemaakt in de culturele wereld. Het is nog maar een jaar geleden dat de kunstenaar Beeple zijn NFT van het werk ‘Everydays: the first 5000 days’ via veilinghuis Christie’s verkocht voor maar liefst $ 69,3 miljoen. De koper betaalde met de cryptomunt Ether. Veel verkopen van NFT’s volgden en tegenwoordig hoef je de krant of sociale media maar aan te klikken of er staat wel een artikel in over NFT’s. Hoog tijd om de betekenis van NFT’s voor de dagelijkse praktijk van de maker proberen te duiden. Is er sprake van een hype of gloren er kansen voor de eigen praktijk?
Wat is een NFT?
De term NFT lijkt inmiddels een ingeburgerd begrip te zijn, maar waar staat NFT eigenlijk voor? NFT is de afkorting van Non-Fungible Token. In normaal Nederlands: een NFT is een niet inwisselbaar en niet vervangbaar digitaal eigendomscertificaat. Dit certificaat creëer je digitaal en koppel je aan een digitaal object. Vervolgens registreer je dat in een digitaal kasboek, ook wel blockchain genoemd, met een koppeling naar je eigen digitale cryptoportemonnee.
Dat klinkt mogelijk nog tamelijk abstract. Laten we daarom eerst terug gaan naar de wereld die we beter kennen. Stel je koopt een huis, dan stelt de notaris een akte van levering op die wordt geregistreerd in het Kadaster. Zo kan je later bewijzen dat jij de rechtmatige eigenaar van je huis bent. Bij het aanschaffen van een auto heeft het kentekenbewijs eenzelfde functie. Je bent vast wel eens naar het postkantoor gegaan om als nieuwe eigenaar het kentekenbewijs op je naam te zetten.
In de culturele wereld fungeren het signeren van een schilderij door de kunstenaar, het uitbrengen van een foto of video in editie of het vastleggen van copyright als vormen om aan een werk uniciteit en authenticiteit te verbinden. En schaarste te creëren. Een koper voelt daarmee het vertrouwen dat die met de aanschaf een werk in handen heeft van de rechtmatige eigenaar, met een certificaat van echtheid als bewijs.
Een akte van levering, kentekenbewijs of certificaat van echtheid, je zou ze allemaal kunnen vergelijken met een NFT. Een NFT is een virtueel eigendomsbewijs, dat aantoont dat jij de eigenaar bent van een digitaal object: een muziekstuk, foto, video, tekst, animatie, ontwerp, 3D-afbeelding, verzin het maar.
Waarom is een NFT nuttig?
Een NFT is nuttig, simpelweg omdat je er eigenaarschap mee kunt claimen van jouw werk in de digitale wereld. Misschien is dat wel de grootste waarde van een NFT. Want in de digitale wereld is vrijwel alles te kopiëren. Een NFT is dus niet het werk zelf, maar een bewijs dat jij de rechthebbende bent op het werk. In digitale termen is dat niet meer dan een verwijzing naar een bestand dat ergens op internet staat. Die verwijzing ligt dus vast in een NFT met jou als eigenaar. Een recht dat je kan exploiteren of verkopen, waarbij je zeker weet dat de inkomsten direct naar je zullen toevloeien.
Een NFT kan erg handig zijn om edities van je werk te verkopen door van één digitaal bestand één of meerdere kopieën beschikbaar te stellen. Als muzikant kan je een NFT bijvoorbeeld gebruiken om exclusieve content (‘the making of’) bij een nummer te verkopen aan grote fans. En fotografen kunnen bijvoorbeeld RAW-bestanden verkopen, de digitale bron van hun foto's.
NFT’s zijn ook heel geschikt om volgrecht aan te koppelen, waardoor je in de toekomst automatisch een deel van de opbrengst ontvangt als je NFT wordt doorverkocht. NFT’s kunnen ook uitkomst bieden om te beoordelen of een werk echt is of namaak. Of dat inbreuk wordt gemaakt op merken-, model-, auteurs- of octrooirechten. Een NFT zou zelfs de handtekening en het certificaat van echtheid bij een schilderij, foto of ander fysiek werk kunnen vervangen.
Kortom, een NFT brengt verschil aan tussen origineel en kopie, waarbij het eigenaarschap voor altijd kan worden gevolgd en gecontroleerd op waar iets vandaan komt.
NFT’s: een hype of kansen voor de eigen praktijk?
Als je de krantenkoppen moet geloven zijn NFT’s hét nieuwe verdienmodel voor makers met een ingebakken belofte dat je er in korte tijd goed mee kan verdienen. Zeker, de handel in NFT’s heeft grote vormen aangenomen, er gaan momenteel miljoenen in om. Pioniers in de digitale kunst staan plots volop in de belangstelling en kunnen hun werk soms voor veel geld verkopen. Is hier sprake van een hype of biedt de NFT werkelijk kansen op bijvoorbeeld nieuwe verdienmodellen?
Het einde van de ontwikkelingen rondom NFT’s lijkt nog lang niet in zicht, om nog maar niet te spreken over de kansen die Web3 kan gaan bieden. Sommigen voorspellen dat NFT’s zich evolueren tot een kunstvorm en stroming op zich met nieuwe aanbieders en kopers. En dat er een verschuiving van de macht gaat plaatsvinden op de kunstmarkt, waarbij makers zonder tussenkomst van intermediairs steeds beter in staat zijn zelf hun kopers te vinden.
De tijd zal het leren. Een ding staat vast, de handel in (kunst)werken is met de komst van NFT’s voorgoed veranderd. Een NFT is een welkome innovatie voor makers én kopers, die de digitale markt beter toegankelijk en transparanter maakt en nieuwe vormen van verkoop en inkomsten voor een maker mogelijk maakt. Dat verruimt verdienmogelijkheden en biedt de maker potentieel om zijn of haar positie in een dynamische markt te verstevigen.
Je verder verdiepen in het onderwerp?
Ga dan naar de handleiding "In vijf stappen aan de slag met een NFT in je eigen praktijk".
Maarten Bas-Backer, expert op het gebied van digitalisering en adviseur voor creatief ondernemers, legt in dit artikel uit welke ontwikkelingen hij ziet op het gebied van NFT's en welke kansen deze bieden.
Of bekijk dit artikel met voorbeelden van andere makers.
-
Stuur een e-mail naar Alexander Ramselaar alexander@cultuur-ondernemen.nl -
Bekijk de LinkedIn pagina van Alexander Ramselaar