Interview Zakelijk directeur Yvonne van Popta over haar mentorschap

Er bestaat geen handboek voor het leiden van een culturele organisatie. Juist daarom is het waardevol als iemand met meer ervaring je met raad en daad bijstaat. Yvonne van Popta zet haar kennis in binnen het mentoringprogramma van Cultuur+Ondernemen.

Yvonne van Popta is zakelijk directeur van de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem. Eerder werkte zij bij Het Nationale Ballet en Muziekcentrum De IJsbreker/Muziekgebouw aan ’t IJ.

Een artistiek product gedijt het best in een organisatie waar alles goed geregeld is.

Waarom vind jij het belangrijk om als mentor leidinggevenden van culturele organisaties te begeleiden?

“Ik vind het leuk om mensen op weg te helpen en door alle ervaring die ik door de jaren heen heb opgedaan, denk ik ook dat ik veel kan delen. Ik heb bedrijfseconomie gestudeerd ben ik midden jaren ’80 als telefoniste en typiste begonnen in de culturele sector. Daarna heb ik in verschillende functies bij Het Nationale Ballet en Muziekcentrum De IJsbreker, later Muziekgebouw aan ’t IJ, gewerkt. Ik heb van alles gedaan: van marketing en planning tot financiën. Als ik in mijn carrière iets heb geleerd, is het wel dat je niet bang moet zijn om op momenten toe te geven dat je hulp nodig hebt en daarvoor bij anderen aanklopt. Deze rol sluit daar goed op aan.”

Wat is jouw visie op leiderschap van een culturele organisatie?

“Als zakelijk leider kom je eerder tot goede besluiten als je een integraal beeld hebt van alle processen binnen je organisatie. Natuurlijk hoef je niet alle details te kennen, maar je moet wel goed begrijpen welke impact bepaalde beslissingen kunnen hebben. Een valkuil is dat je je te gedetailleerd met van alles gaat bemoeien. Zeker als je al veel ervaring hebt en alle brandjes wel een keer geblust hebt, kun je geneigd zijn zelf van alles in te vullen. Je bedenkt snel oplossingen voor problemen of nieuwe ideeën, maar daarmee ontneem je anderen die kans in plaats van dat je ze ruimte geeft om zich ontwikkelen. Dat is iets wat ik zelf ook heb moeten leren. Sowieso is het menselijke aspect post-corona belangrijker dan ooit. Er is nog altijd veel onzekerheid, een hoge werkdruk. We gaan ineens van 0 naar 110. Daar moet je als zakelijk leider oog voor hebben. Hoe kan ik zorgen dat medewerkers zich gesteund en gewaardeerd voelen? Kan ik maatregelen nemen om de werkdruk te verlichten? Je moet altijd goed voor je mensen zorgen, maar dat empathisch vermogen wordt door de huidige omstandigheden veel explicieter aangesproken.’

Wat wil jij mentees meegeven in je begeleiding?

“Ik heb economie gestudeerd en door de jaren heen ben ik grotendeels verantwoordelijk geweest voor financiën en de algehele bedrijfsvoering. Op het gebied van jaarrekeningen, subsidies, fondsen en begrotingen heb ik daardoor veel kennis opgedaan. Ook op het gebied van personeel hoop ik mensen goed te kunnen coachen. Niet door ze te vertellen wat ze moeten doen, maar door de juiste vragen te stellen. Zo kan je mensen zelf een richting op wijzen, waardoor ze gaan denken: zo kan ik het ook aanpakken. Doordat ik, weliswaar in een andere rol, ook bij een gezelschap heb gewerkt, weet ik ook veel over het spanningsveld tussen het zakelijke en het artistieke. In mijn optiek is de rol van een zakelijk leider faciliterend tot het artistieke product of proces. Tegelijkertijd kun je te maken krijgen met artistiek leiders die soms grootse, wilde ideeën hebben. Dat is geweldig, maar het moet ook zakelijk realistisch blijven. Als zakelijk leider moet je in zo’n situatie stelling nemen zonder het op de spits te drijven en conflicten te veroorzaken. Voor hoe je dat doet, is geen standaard recept. Dat is een proces, waar ik hopelijk een beetje bij kan helpen door een luisterend oor te zijn en mijn eigen ervaringen te delen.”

“Mentoring heeft een heel waardevolle functie om het cultuurveld te stimuleren en te helpen ontwikkelen,” zegt Steven van Teeseling, directeur Sonsbeek & State of Fashion. Hoe kijk jij daarnaar?

“Een artistiek product kan gedijen in een organisatie waar alles goed geregeld is, waar mensen blij zijn om te werken en waar de processen op elkaar afgestemd zijn. Als zakelijk leider ben je daarin een belangrijke spil, en als mentor kan je meehelpen in de ontwikkeling van een beginnend zakelijk leider, waardoor er een soort kettingreactie ontstaat. Als culturele organisaties professionaliseren brengt dat ook het cultuurveld als geheel naar een hoger niveau.”

Nieuwe mentoren aan het woord

• Pepijn Kuyper, zakelijk directeur van het Nederlands Film Festival (NFF): ‘Ik vind het belangrijk om in mensen te investeren’.
• Sanne Scholten, directeur-bestuurder van Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst (LKCA): ‘Ik geloof in authentiek leiderschap’.

Cultuur+Ondernemen biedt sinds 2018 mentoringprogramma’s voor culturele organisaties: Mentoring Zakelijk Leiders en Mentoring voor Kunstpodia. Nieuwe aanvragen kunnen het hele jaar door worden ingediend. Cultuur+Ondernemen beschikt over een uitgebreid, steeds groeiend, mentorenteam voor culturele organisaties.