Ervaringsverhaal Hybride ondernemen als kunstenaar? Soms moet je terug naar de tekentafel

Hoe bereik ik een groter of nieuw publiek en hoe zorg ik voor genoeg inkomen om mijn toekomstplannen te kunnen uitvoeren? Marga Rotteveel, mede-oprichter van Docking Station, en Mariska van der Burgt, initiator en curator van DAL gebruikten tools uit de marketing om tot antwoorden op die vragen te komen.

Elke creatieve maker weet: het is belangrijk soms weer even terug te gaan naar de kern. Bedenken waarom je doet wat je doet, voor wie je dat doet en hoe je dat doet, op een manier die ook beloont. Marga Rotteveel en Mariska van der Burgt moeten erkennen: over de antwoorden op die kernvragen was lang niet meer nagedacht. Het adviestraject Digitale verdienmodellen & hybride ondernemen van Cultuur+Ondernemen bracht daar verandering in.

Afgelopen periode gingen Rotteveel en Van der Burgt in gesprek met een onafhankelijk adviseur, ieder met een eigen casus. Met meer focus en frisse energie als gevolg. En, in het geval van Rotteveel, zelfs een heel nieuw verdienmodel.

Koerswijziging

Voor de pandemie werkte Rotteveel met Docking Station, een platform voor visuele verhalen, vooral offline. "We haalden internationale fotografen die aan een urgent fotoproject werkten naar Nederland en koppelden hen drie weken lang aan allerlei experts. De fotografen kregen een kennisinjectie en hun projecten werden opgevoerd in publieksprogramma's, zoals o.a. Unseen en WeMakeTheCity. In de coronacrisis gingen we gedwongen online werken, maar zonder aanvullend budget lukte het niet goed onze producties onder de aandacht te brengen."

Als Rotteveel naar de toekomst van Docking Station kijkt, wil ze toewerken naar een hybride model, waarbij fotografen in het opleidingsprogramma zowel online als offline bediend worden en de visuele verhalen die zij maken naast fysiek ook digitaal hun weg naar het publiek vinden. Rotteveel: "Maar voor ik me op die plannen voor de langere termijn kon focussen, moest ik nadenken over wat er in de tussentijd moet gebeuren om de boel draaiende te houden. Hoe zorg ik voor voldoende financiën om het hoofd boven water te houden?"

Hoe zorg ik voor voldoende financiën om het hoofd boven water te houden

Zoek het dichtbij huis

Aankloppen bij fondsen, zoals ze afgelopen jaren deed, was geen optie. "Zolang ik geen concreet idee heb over wat het publieksprogramma zou kunnen zijn, kan je bij geen enkel fonds aankloppen. Een fonds wil immers gewoon weten: Wat ga je doen? Hoeveel mensen ga je bereiken? Wat is de impact? Bovendien wilde ik minder afhankelijk zijn van subsidies en meer inzetten op ondernemen."

In haar adviestraject kijkt ze in eerste instantie dan ook naar het laaghangend fruit. Hoe kan ik nu een inkomen genereren zonder dat ik een heel nieuwe (online) infrastructuur moet optuigen? Rotteveel: "De adviseur vertelde me de oplossing dichtbij huis te zoeken. Hij liet me nadenken: waar ben ik goed in? Wat kan ik inbrengen? Docking Station heeft de afgelopen jaren 29 fotografen begeleid en dat heeft een collectie van 29 foto's opgeleverd, waarvan ik als geen ander de verhalen en achtergronden ken.

Dat ik die verhalen als spreker op symposia of congressen zou kunnen delen, had ik ooit wel eens eerder bedacht, maar het idee was op de achtergrond geraakt. De gesprekken hebben mij geholpen dit idee nieuw leven in te blazen. Mij laten inhuren als spreker is niet hét doel van Docking Station, maar het ligt wel in het verlengde van het grotere plan. Het is een manier om verhalen onder de aandacht te brengen, mijn netwerk en kennis te vergroten en het is voor mij een heel nieuw verdienmodel."

Voor veel kunstenaars en creatieve makers is het nu dan ook vooral belangrijk om online spanning op te bouwen, te prikkelen en mensen te enthousiasmeren voor wat er offline gebeurt.

Weliswaar (nog) niet digitaal, maar wel hybride. Dit kan de online aanwezigheid van Docking Station namelijk versterken. Zo kan Rotteveel online fragmenten van haar speeches delen en deze inzetten in haar online marketingstrategie. "De meeste mensen, zeker na coronatijd, snakken naar offline ervaringen. Voor veel kunstenaars en creatieve makers is het nu dan ook vooral belangrijk om online spanning op te bouwen, te prikkelen en mensen te enthousiasmeren voor wat er offline gebeurt," zegt adviseur Maarten Bas-Backer daarover.

Koudwatervrees

Ook creatieve verbinder Mariska van der Burgt ontdekte de kracht van een ander perspectief in haar adviestraject. Als initiator en curator van DAL, een digitale kunstenaarsbibliotheek van en voor creatieve professionals, werkt ze al vier jaar aan haar idee. Een die zo groot en veelomvattend is dat het soms lastig is om overzicht te bewaren, want: waar begin je? En hoe?

Eerst maar eens met een pilot voor Stichting Zetel: een interactieve catalogus die collecties en stoelen van zo'n tweehonderd makers omvat. Van der Burgt: "Voor mij was het soms lastig om het grotere plan en de pilot uit elkaar te trekken. Dat zorgde voor koudwatervrees. Ik ben van nature een verbinder en DAL is het vierde initiatief dat ik opzet. Ervaring genoeg dus, toch was ik er niet zeker over."

Golden Circle

Samen met de adviseur ging ze terug naar de tekentafel. Letterlijk: door het invullen van de Golden Circle, een uit de marketing afkomstig denkmodel dat ondernemers en organisaties helpt hun missie te verwoorden en een strategie te bepalen door drie vragen te beantwoorden: wat, hoe en waarom.

De Golden Circle dwingt je om scherp te zijn, goed na te denken over wat je nou eigenlijk wil en welke stappen je daarvoor moet zetten.

"Het dwingt je om scherp te zijn, goed na te denken over wat je nou eigenlijk wil en welke stappen je daarvoor moet zetten," zegt Van der Burgt, die in het traject met nog zo'n marketingtool aan de slag ging, de Business Model Canvas, een sjabloon voor een ondernemingsplan dat op 1 A4-tje past. Je vult erop in wie je klanten zijn, wat je propositie is, welk probleem je oplost, wat je kosten zijn en wat je hoopt dat de baten zullen zijn. "Door het invullen van die modellen en de gesprekken met de adviseur daarover groeide mijn zelfvertrouwen, waardoor ik makkelijker keuzes kon maken."

Helder fundament

Met het fundament helder, kan ze vooruit, verder werken aan haar twee doelen: een communicatiestrategie ontwikkelen voor DAL en beginnen met werven van de supporters community, die uiteindelijk zowel online als offline vorm moet krijgen. Uiteindelijk zal de financieringsmix voor DAL ook grotendeels uit deze hoek komen: vanuit een netwerk dat het belang van DAL beaamt en onderschrijft. Als de pilot met Stichting Zetel loopt, zorgt dat ook weer voor een grotere kans op het binnenhalen van financiering.

De waarde van het adviestraject, denkt Van der Burgt, zit 'm erin dat zij heeft geleerd soepel met tools uit andere sectoren om te gaan. "Marketingmodellen kun je online overal vinden, maar juist doordat je er met iemand over kan sparren, krijg je het in de vingers. Nu heb ik het zelfvertrouwen gevonden om mijn plannen verder uit te werken."