Skip naar content
Skip naar content

Verdieping Het Business Model Canvas in tijden van crisis

De wereld van cultuur is door de huidige pandemie ingrijpend veranderd. Daarom kan het juist nu behulpzaam zijn weer eens naar je business model te kijken. Om de zaken weer eens objectief te analyseren en oplossingen te vinden voor jouw specifieke situatie. Een stappenplan.

Het Business Model Canvas is een veelgebruikt model om je zaak, beroepspraktijk of instelling te analyseren. Het model helpt verbindingen te leggen tussen de verschillende onderdelen van je praktijk. Van je waardepropositie (zeg maar je cadeau aan de wereld) tot en met de kosten en opbrengsten, je partners, skills en je omgang met je publiek of doelgroep. Daarom kunnen vooral starters er veel baat bij hebben.

Ken je het Business Model Canvas niet? Kijk dan even het filmpje waarin ik het businessmodel uitleg aan de hand van een casus van theatermaker Mira van der Lubbe.

Coronacrisis dwingt tot aanpassingen

De coronacrisis heeft uit het niets allemaal aanpassingen aangebracht in het model. Je publiek kan moeilijker iets van je kopen of zien, je podium of presentatieplek is minder goed bereikbaar en er worden ineens andere skills van je gevraagd. We weten nog niet hoe lang deze crisis gaat duren. Zelfs wanneer we straks weer vrijelijk de wereld in kunnen, zijn er waarschijnlijk dingen in de samenleving veranderd die ook invloed hebben op je praktijk. Denk bijvoorbeeld aan de ‘anderhalvemetersamenleving’ waar veel over gesproken wordt.

Daarom kan het juist nu behulpzaam zijn weer eens naar je business model te kijken. Het kan je helpen de zaken weer eens objectief te analyseren en misschien ook oplossingen te vinden voor jouw specifieke situatie.

Eerlijk gezegd, de verwachtingen zien er niet goed uit. Dat de economie een krimp tegemoet gaat is inmiddels onvermijdelijk. Hoe groot die gaat zijn en waar die zijn invloed zal laten gelden, is nog de vraag. Je hebt nu waarschijnlijk al last van dalende inkomsten, uitgestelde of afgelaste presentaties. Ook wanneer het virus onder controle is, is dat niet meteen hersteld. De aankomende veranderingen vragen om je aanpassingsvermogen.

Kunstproducten worden helaas vaak ervaren als luxe-artikelen en in Nederland hebben we veel goede aanbieders. In een situatie waarin particulieren en bedrijven een zwakke economische positie hebben, is de aanschaf van kunst of het bezoeken van een voorstelling of optreden misschien minder voor de hand liggend, zelfs al kunnen we de deur weer uit.

Speciaal voor de huidige crisis pasten Marc Mogalle en Anje Kluth het beroemde model van Alex Osterwalder aan. Hieronder een uitgebreide toelichting op hoe je dit model kunt gebruiken.

Coronavirus Business Model Canvas
Corona Canvas © Medium

Hoe kan ik er mee aan de slag?

Een nieuw businessmodel bedenken doe je niet zomaar even. Het vraagt focus en denkwerk. Neem er dan ook echt de tijd voor. Kom je er in je eentje niet uit? Vraag iemand die jouw praktijk goed kent met je mee te denken of vraag feedback op je resultaat. Verlies jezelf niet in lange teksten, probeer alles juist zo kernachtig te benoemen. Je kunt dan makkelijker verbanden leggen en je raakt niet verloren in allerlei details. Die zijn voor later in het proces bij het maken van je werkplan.

Neem het format van het canvas over op een groot vel papier en gebruik memoblaadjes om je antwoorden op te zetten. Je zult merken dat het fijn is om iets wat niet klopt er meteen weer af te halen en te vervangen voor iets nieuws wat beter is. Het canvas blijft zo lekker overzichtelijk. Sommige van de vragen die ik hieronder stel, vragen misschien wat uitzoekwerk. Doe dat uitzoeken vooraf, zodat je met kennis aan de slag kunt. Heb je eenmaal een eerste versie, hang hem aan de muur en kom er later weer eens naar terug, al dan niet met versterking. Klopt alles nog? Ja? Maak een planning om het in werking te zetten.

Alle onderdelen zijn verbonden

In dit artikel loop ik de negen onderdelen van het model door en ik doe wat suggesties. Ik geef je ook wat vragen die je jezelf zou kunnen stellen, die misschien wel tot nieuwe actie aan kunnen zetten. De negen onderdelen houden verband met elkaar. Verander je iets bij het ene onderdeel, dan gaan er ook zaken veranderen bij de andere onderdelen. Soms kleine dingen maar soms ook ingrijpende dingen. Juist omdat je met het model het hele plaatje kunt overzien, kan het je helpen. Heb je een keer eerder het model voor jezelf uitgewerkt, pak het er dan weer eens bij. Het kan je denkproces helpen.

1. Waardepropositie

Je cadeau aan de wereld, de boodschap die je uitdraagt. Is het nog
steeds een cadeau wat geapprecieerd wordt in de nieuwe situatie? Is het
nog steeds de boodschap die je wilt uitdragen, ook in tijden van
(corona)crisis? Of vereist het aanpassing? In vorm? Formaat? Is je
missiestatement nog steeds hetzelfde?

2. Klant-doelgroep-koper-afnemer

De coronasituatie heeft op iedereen zijn invloed. Hoe is dat voor je
bestaande klanten? Zijn er dingen in hun situatie veranderd? Hun
inkomsten? Tijdsbesteding? Zijn hun behoeftes anders geworden? Kun je
daar op inspelen en hoe dan? Moet je op zoek naar nieuwe klanten? Kun je
een profiel maken van wie die nieuwe klanten zouden moeten zijn?

3. Kanaal/podium

Voor de huidige crisis maakte je gebruik van bepaalde podia om je klanten te werven of om interesse te wekken voor je werk. Een galerie, een theaterzaal of een andere plek. Zijn deze plekken, je distributiekanaal nog steeds toepasbaar? Worden ze aangepast? Kun je ze zelf aanpassen? Zijn er door de situatie misschien ook plekken bijgekomen? Zijn die online of fysiek? Hoe kun jij je activiteiten aanpassen aan die nieuwe podia of presentatieplekken?

4. Klantrelatie

Om in contact te blijven met je klanten en je netwerk heb je wellicht je eigen vorm ontwikkeld: nieuwsbrieven, mailcontacten, facebook, of misschien wel gewoon flyers. In hoeverre kun je deze vorm in de nieuwe situatie blijven gebruiken? Is je huidige methode afdoende om je klant te blijven bereiken? Moet er misschien iets in de toon veranderen of moet je aan de slag met een heel nieuw medium? Wanneer je activiteiten of werk onder invloed van de situatie in verandering komen, moet je misschien ook iets aan je klantrelatie aanpassen.

5. Opbrengsten/verdienmodel

Vooralsnog zijn er een hoop activiteiten uitgesteld of misschien zelfs afgelast. Wanneer alles weer gewoon is, is ook nog maar de vraag. In hoeverre zijn er opdrachten of afspraken die je hebt nog haalbaar? En, zijn die opdrachten en afspraken ook nog financieel rond te maken? Gaan mensen straks nog op dezelfde manier en voor hetzelfde bedrag jouw kunst afnemen, of moet je misschien nadenken over een ander verdienmodel voor je werk? Zijn er bijvoorbeeld manieren om een online verdienmodel te ontwikkelen? Doe inspiratie op in ons overzicht. En zo ja, vraagt dat een ander type werk dan je tot op heden maakt?

6. Kernactiviteiten

In het licht van de veranderende wereld moet je misschien wel je kernactiviteiten onder de loep nemen. Op wat voor manier moet jij je dagelijkse activiteiten aanpassen om nog steeds je waardepropositie bij je klanten onder het voetlicht te brengen? Wanneer je bijvoorbeeld meer dingen online gaat doen, zul je meer tijd dan voorheen achter je computer besteden. Misschien moet je ook op een andere manier met beeldmateriaal omgaan. Kun je je werkwijze aanpassen of vraagt het nog tijd om bijvoorbeeld een nieuw computerprogramma onder de knie te krijgen? En als dat zo is, wanneer denk je dan paraat te kunnen zijn voor de nieuwe wereld?

7. Partners

In de veranderende wereld zal iedereen zijn of haar activiteiten opnieuw onder de loep nemen. Dat geldt dus ook voor je partners die je helpen jouw activiteiten vorm te geven. Misschien veranderen er wel fondsregels, is de auto die je altijd leende niet meer beschikbaar of is de studio of werkplaats minder toegankelijk.

Inventariseer bij je partners wat er bij hen gaat veranderen en wat voor invloed dat op jouw activiteiten zal hebben. Vergeet daarbij ook niet je connecties in het buitenland. Wat is er daar aan het veranderen wat ook invloed heeft op jouw activiteiten? Mogelijk zijn er ook nieuwe partners denkbaar. Als je activiteiten gaan veranderen, heb je misschien ook andere of nieuwe partners nodig. Maak een lijstje voor jezelf van mensen en/of organisaties die in een nieuwe situatie relevant voor je zijn.

8. Kosten

De kosten die je nu maakt, zijn gebaseerd op je huidige activiteiten. Wanneer die veranderen, kun je ook aanpassingen maken voor de nieuwe situatie. Kijk weer eens kritisch naar je uitgaven. Wat zijn de dingen die ik kan schrappen en welke dingen heb ik echt nodig? Maak ook een prognose voor de rest van het jaar. Hoe ga ik er uitkomen, waar zitten de risico’s? Probeer ook eens ‘wat als’ scenario’s door te denken. Hierbij kun je misschien ook nadenken welke projecten je misschien wat langer in de ijskast moet zetten of welke activiteiten je juist naar voren moet halen. Het maken van een liquiditeitsbegroting kan hierbij helpen. Wij maakten daar een stappenplan voor. De regering heeft op het moment een aantal maatregelen getroffen o.a. gericht op zzp’ers. Lees hierover meer in onze FAQ.

Tenslotte

Elke beroepspraktijk is anders, en elk businessmodel is dat ook, maar hou je ogen open voor ideeën van anderen. Het kan je inspireren weer eens anders naar je eigen praktijk te kijken.

Wil je sparren over een van de onderdelen van je canvas of de vragen die je daarbij moet stellen? Onze adviseurs staan voor je klaar. Kom in contact via de helpdesk.

Dit artikel is geïnspireerd op ‘The Corona canvas, how to deal with the crisis as a founder’ door Marc Mogalle en Anje Kluth op Medium.com.