Verdieping Merel Mathey - Over veerkracht in tijden van crisis

In Slagkracht, brieven aan zakelijk leiders, wordt er elke maand antwoord gegeven op een prangende vraag van een zakelijk leider, door een collega-zakelijk leider. Deze persoon geeft vervolgens met het stellen van een nieuwe vraag de pen door aan een inspirerende collega. We maken in deze reeks kennis met een verscheidenheid aan zakelijk leiders die op hun eigen manier invulling geven aan hun werk. Welke dilemma's spelen er binnen de beroepsgroep? En welke visies zijn er op die diverse thema's?

Merel Mathey, zakelijk leider bij de A’DAM Music School, antwoordt op de brief van Shivani Jagroep

--------------

Beste Shivani,

Veel dank voor jouw mooie brief en jouw vraag over veerkracht in tijden van crisis: Hoe blijf je veerkrachtig, en daarmee de motor voor anderen, in je functie als zakelijk leider als het even tegenzit? Veerkracht is een ruim begrip en hangt wat mij betreft samen met een aantal factoren. Dit is een goed team, voldoende inspiratie, tijd, maar het hangt bovenal af van de mindset. Ik zal daar later op terugkomen.

Om iets meer kleur te geven aan waar mijn mindset vandaan komt, zal ik eerst wat over mezelf vertellen. Ik ben zakelijk leider bij de A’DAM Music School waar we muziekonderwijs voor kinderen en jongeren organiseren en faciliteren voor wie de kosten van muziekonderwijs een drempel zijn. Ik ben opgegroeid in Almere in de tijd dat het inwonersaantal sneller groeide dan de faciliteiten in de stad. Dat bood veel kansen voor ondernemerschap en nieuwe initiatieven vanuit de inwoners zelf. Mijn ouders zijn ondernemers en richtten in de jaren ‘90 een administratiekantoor op voor hulp aan o.a. start-ups met hun boekhouding. Destijds waren er veel voorbeelden van initiatieven die succesvol werden.

Na mijn middelbare school heb ik Nederlands Recht gestudeerd en een aantal jaar als advocaat gewerkt. Daarin heb ik geleerd om snel risico’s in te schatten, vanuit verschillende perspectieven de situatie te bekijken en vanuit meerdere scenario’s in oplossingen te denken. Achteraf heeft die vaardigheid mij veel gebracht als zakelijk leider. Er zijn situaties geweest, ook in de corona periode, waarin soms snel ingespeeld moest worden op een onverwachte situatie. Ik schatte risico’s in om daarna een overwogen keuze te maken. Althans, een goed te onderbouwen keuze te maken. Die risico inschatting varieerde van het financiële risico, tot de impact op de betrokkenen, de impact op de reputatie en de boodschap die je als organisatie naar buiten wilt brengen. Dat gaf mij houvast in het bepalen van koers als zakelijk leider.

Deze tools hebben mij geholpen om een mindset te krijgen waar ik bij uitdagingen alleen maar kansen kan zien. In tijden van crisis zijn er niet alleen beperkingen, maar wordt ook de vraag van de samenleving blootgelegd. Als je die kansen ziet en er ook op durft te acteren door een nieuw project op te zetten of juist het huidige proces onder de loep te nemen en te verbeteren, dan kan het bijna niet mislukken omdat je wat probeert, het evalueert en ervan leert. Ook als het project of de aanpassingen in het proces niet werken, ben je er alsnog een wijzer mens van geworden en die leertijd/dat leergeld is ook waardevol voor een organisatie. Je moet bereid zijn om te vallen en je moet bereid zijn om ervan te leren.

Met die mindset heb ik de afgelopen 16 jaar, dat ik in de culturele sector werkzaam ben, veel mogen zien, ervaren, verbeteren, leren en misschien hopelijk ook af en toe iemand inspireren. Echter, met een mindset alleen kom je er niet. In mijn optiek zijn er drie factoren nodig voor een veerkrachtige organisatie: team, inspiratie en tijd.

1. Team: Alone you go fast, together you go far.

Ik kan soms ongeduldig zijn en denk regelmatig, als ik het zelf even doe, is het zo klaar. Delegeren heb ik echt moeten leren en is nog steeds niet mijn sterke kant. Maar samenwerken is noodzakelijk om relevant en veerkrachtig te blijven als organisatie.

In de culturele sector gaat het om mensenwerk. Het gaat om ideeën, om passie, om impact en dat draait op en om mensen. Bij de A’DAM Music School draait het om de docenten en de leerlingen die met elkaar muziek maken. Ik ben ook vijf jaar zakelijk leider/directeur bij Cameretten – het cabaretfestival – geweest, daar draait het om de artiesten, jonge cabarettalenten, de regisseurs en jury. Allemaal mensen met een eigen visie, idee, aanpak en dat is ook de kracht van succesvolle culturele organisaties. Mensen met passie.

Al deze mensen hebben behoeftes, zitten er ook wel eens doorheen en een crisis doet ook veel met de motivatie, mindset en drive van deze betrokken mensen. Bij A’DAM Music School heb ik gemerkt dat de samenwerking met mijn collega Sophia Visbeek heel belangrijk is geworden, juist door de onverwachte situaties die de coronacrisis met zich meebracht. Als jouw eigen motivatie even wegebt omdat je het niet meer ziet zitten of het vertrouwen tijdelijk ontbreekt hoe we uit die crisis moeten komen, sleept de ander je erdoorheen. Je stapt over je eigen issues heen en zet je in voor de ander.

2. Inspiratie

Als iets goeds uit de coronacrisis is gekomen is het wel de noodzaak van de mentale gezondheid van jeugd en jongeren. Op een breder niveau heeft de crisis pijnlijk duidelijk gemaakt hoeveel de immateriële waarde van cultuur is. Dat bood een voedingsbodem voor initiatieven met muziek op straat, in tuinen en voor tehuizen. Het bracht het gesprek op gang hoe belangrijk cultuur is voor de mentale gezondheid.

Daarnaast waren veel initiatieven die op een alternatieve manier zochten om samen muziek te maken. Online werd tijdelijk het beste alternatief. Dat vonden we beter dat niets doen. Het digitaal samen spelen bracht ook kansen, het was content die liet zien wat we als A’DAM Music School deden en maakte daardoor de lessen nog toegankelijker voor nieuwe geïnteresseerde leerlingen.

Die initiatieven, maar ook het digitaal inzichtelijk en toegankelijk maken van de muzieklessen, bracht de boodschap van de organisatie makkelijker over naar sponsoren, fondsen en subsidieverstrekkers. De noodzaak van muziek was evident en bedrijven die niet enorm geraakt werden door de crisis wilden op hun manier een steentje bijdragen.

3. Tijd: Uit verveling ontstaan de beste ideeën

In 2020 had ik twee opdrachten, ik was zakelijk leider bij de A’DAM Music School en ik was zakelijk leider/directeur van Cameretten. Beide organisaties kwamen door de coronacrisis stil te liggen. In het begin heb ik mijn draai moeten vinden, want ik was altijd op pad. Nu zat ik hele dagen in mijn huis dat niet groter was dan 45 m2. Het bracht veel nieuwe ideeën en kansen.

Door het wegvallen van de dagelijkse gang van zaken en routinematig werk, ontstond er ruimte om te sparren en te brainstormen over nieuwe projecten, het uitwerken van ideeën en te experimenteren. De ballen die in de lucht werden gehouden waren al gevallen, dus er was ook niets te verliezen. Daarin is de wens van een songwriting bootcamp ontstaan, waar zowel leerlingen als docenten gezamenlijk liedjes schreven.

Nu:

Ik denk dat mijn persoonlijke veerkracht het meest is getest in de afgelopen 6 maanden. Alle beperkingen zijn opgeheven en alles kon en mocht weer. Hierdoor werd met name “tijd” een schaars goed en is dat wat mij betreft nog steeds. De inspiratie is volop aanwezig, maar door een overvloed aan prikkels blijft het aan de oppervlakte. De tijd om het te verwerken en proefballonnetjes op te gooien, moet heel bewust gecreëerd worden en daar worstel ik nog wel eens mee.

Aan de vooravond van een economische - en energiecrisis, lijkt de noodzaak van cultuur voor de mentale gezondheid naar de achtergrond verdwenen. Keuzes worden nu vanuit een economisch perspectief gemaakt en niet meer vanuit een gezondheidsperspectief. De toegankelijkheid van cultuur wordt lastiger als alles duurder wordt. Dat geeft een drive om het belang van A’DAM Music School breder te communiceren, namelijk het toegankelijk maken van samen muziek maken in een band. Voor ouders die de muzieklessen niet kunnen betalen, zijn de bandlessen bij A’DAM Music School kosteloos. Desgewenst kunnen kinderen in de band ook nog aanvullende individuele muzieklessen krijgen zodat ze spelenderwijs blijven leren.

En toch hoop ik dat men de tijd vindt om met anderen naar cultuur te gaan of samen muziek te maken. Het biedt inspiratie, het laat je de tijd nemen om even te genieten en als je het samen doet, biedt het je wellicht ook veerkracht om een volgende crisis het hoofd te bieden.

Wat volgens mij ook uit veerkracht kan komen is innovatie en ontwikkeling. De Parade heb ik altijd bewonderd om hun producties die anders zijn dan in de theaters. Zakelijk doen ze het ogenschijnlijk ook goed, want afgelopen zomer was meerdere dagen alles uitverkocht. Daarom zou ik zakelijk leider van De Parade, Ray van Santen willen vragen: Hoe blijf je innovatie en ontwikkeling stimuleren wanneer je ook te maken hebt met veranderende situaties (bijv. dat De Parade van Rotterdam naar Eindhoven is gegaan)?

Ik hoor graag van je.

Met vriendelijk groet,

Merel Mathey

----------------

Meer Slagkracht?

Begin 2022 lanceerde Cultuur+Ondernemen het ontwikkelprogramma Slagkracht, waar je als zakelijk verantwoordelijke in de culturele en creatieve sector handvatten krijgt aangereikt om je verder te ontwikkelen en te professionaliseren. Met Slagkracht bieden we een online en offline platform waar je maandelijks aan een programma kunt deelnemen over uiteenlopende onderwerpen, voor het leggen van een stevige basis in je vak.