Verdieping Ontdek welke manier van geld werven bij jou past

Hoe je aan geld komt om je werk te maken, verschilt van maker tot maker en van kunstenaar tot kunstenaar. Ook het moment in je carrière kan daarin een verschil maken. Waar sta jij nu? En bij welke financieringsvormen voel jij je prettig? Dit artikel geeft je aan de hand van vier fictieve makersprofielen inzicht in welke manier van geld werven bij jou past.

MAKER 1: KAS

Dit is Kas. Een talentvolle audiovisueel kunstenaar die twee jaar geleden afstudeerde. Hij doet mee aan een talentontwikkelingsprogramma, gesubsidieerd door de provincie waarin hij woont. Dat programma bestaat uit een werksubsidie voor twee jaar, om zijn artistieke onderzoek te bekostigen, en coaching op artistiek en zakelijk vlak. De subsidie vanuit het talentontwikkelingsprogramma dekt alleen het onderzoek, niet de tentoonstelling die hij na het onderzoek wil maken. Daarvoor is hij een crowdfundingcampagne gestart.

Kas krijgt zijn financiering met name vanuit de overheidssfeer, en combineert dit met crowdfunding.

MAKER 2: MAAIKE

Componist Maaike timmert al langer aan de weg. Ze werkt consequent samen met makers uit andere disciplines, aan maatschappelijk relevante projecten. Zo ook aan haar project ANTI-D, waarmee ze mensen wil helpen het contact met hun gevoelswereld te herstellen. Ze slaat daarvoor de handen ineen met een gespecialiseerde social design studio. Ook werkt ze samen met een universiteit, die haar onderzoek in theoretisch opzicht volgt en toetst. Verder benadert ze maatschappelijke organisaties en scholen, waar ze workshops rond dit thema aanbiedt. Tot slot stelt ze een crowdfundingcampagne op, om de verbinding met het toekomstige publiek alvast te leggen.

Maaike haalt haar financiering voornamelijk uit de maatschappelijke sfeer. Ze genereert geld met workshops en met crowdfunding.

MAKER 3: PHINE

Phine werkt zo’n twintig jaar als succesvol keramist: ze verkoopt haar unieke ontwerpen via grotere warenhuizen en via haar webshop. Toen haar moeder jaren geleden Alzheimer kreeg, maakte ze een herinneringsvaas: een ranke, porseleinen vaas met daarin de afdruk van de handen van haar moeder. Phine besloot het concept breder te trekken: een prototype van het concept, dat ze tegen kostprijs aan een kleine kring mensen aanbood, was zo uitverkocht. Nu ontwikkelt ze het concept verder. Voor aanschaf van materiaal en een nieuwe keramiekoven, sluit ze een cultuurlening af. Een grote uitvaartonderneming investeert in Phines concept. Daarnaast biedt deze onderneming de herinneringsvaas straks voor minimaal vijf jaar standaard aan bij cliënten met een luxe uitvaartpakket. Tot slot ontvangt Phine een investering van een producent van unieke urnen.

Phine haalt haar financiering uit de marktsfeer. Ze heeft een cultuurlening, met daarnaast investeringen van twee marktpartijen.

MAKER 4: NOURI

Theatermaker Nouri werkte lang als acteur voor een vast gezelschap. Nu gooit hij het over een andere boeg: hij wil kinderen in de bovenbouw van het speciaal onderwijs helpen hun talenten te ontdekken. Daarvoor zet hij een bijzonder educatief programma op, dat hij aanbiedt op scholen. Voor de ontwikkeling van zijn programma werkt hij intensief samen met een scholengemeenschap voor speciaal onderwijs in de regio Utrecht. De organisatie ziet veel in zijn plannen, en besluit daarom een deel te financieren. Voorwaarde is wel dat Nouri zich laat bijscholen. Voor die opleiding kan hij een deel vergoed krijgen uit Werktuig PPO. De overige financiering ontvangt Nouri van een privégever: de ouders van één van de leerlingen die zijn project erg zien zitten. Ze dragen substantieel bij en blijven tegelijkertijd graag inhoudelijk betrokken bij het project.

Nouri combineert financiering uit de maatschappelijke sfeer met overheidsfinanciering en financiering door een privégever.

Welke manier van geld werven past bij jou?

Doe nu de quiz!

Wat past bij jou?

Zie jij in de plannen van Kas, Maaike, Phine of Nouri raakvlakken met jouw eigen praktijk? Laten we eens verder inzoomen op de theorie achter deze voorbeelden. Zo krijg je meer inzicht in de dynamiek achter financiering, en ben je beter in staat zelf een bewuste en geïnformeerde afweging te maken in je financieringskeuzes.

Iedere loopbaan heeft een eigen dynamiek. Bij elke fase passen weer andere financiers en financieringsvormen. Het is dus goed om de wijze van financieren regelmatig tegen het licht te houden.

Carolina Dalla Chiesa, onderzoeker Erasmus University Rotterdam

Financiering kan uit verschillende richtingen komen. Vanuit de overheid, vanuit maatschappelijke partijen of vanuit de markt. Dit noemen we ook wel ‘sferen’. Bij de overheid denk je bijvoorbeeld aan subsidies. Bij maatschappelijke partijen bijvoorbeeld aan donaties of crowdfunding. En bij de markt aan leningen of investeringen.

Makers die hun loopbaan opstarten, gebruiken vaak andere financieringsmiddelen dan makers die al wat langer aan de weg timmeren. Bij de opstart gaat het vaak om publieke middelen, terwijl we in een later stadium een verschuiving naar een combinatie van publieke en private middelen zien.

Yosha Wijngaarden, onderzoeker Erasmus University Rotterdam

Er zijn ook financieringsvormen waarbij deze sferen elkaar overlappen. Denk bijvoorbeeld aan een fonds waarin zowel een gemeente als een private partij geld stort. Zo’n vorm zorgt voor stabiliteit: jouw plan wordt zowel gesteund door de overheid als vanuit de markt. En dat is weer voordelig: het contact met een marktpartij die inhoudelijk ook goed bij jouw product, voorstelling, dienst of werk past, is goed voor je netwerk en kan je helpen je doelgroep nog beter te bereiken. Het zorgt in de toekomst misschien opnieuw voor financiële en/of inhoudelijke steun.

Het is dus allereerst belangrijk je bewust te zijn van de verschillende sferen waaruit je financiering afkomstig kan zijn. Maar nog belangrijker is het om financiering vanuit verschillende sferen en bronnen met elkaar te combineren. Zo’n mix zorgt voor stabiliteit, omdat je minder afhankelijk bent van één bron of sfeer. Hoe je aan het benodigde geld komt, verschilt sterk per financieringsbron en -sfeer. Het dwingt je er in elk geval toe je project vanuit verschillende perspectieven te bekijken.

Dat een kunstenaar of maker artistieke, creatieve skills heeft, betekent niet automatisch dat diegene ook de vaardigheden heeft om financiering te regelen. Je moet bijvoorbeeld een gedegen voorstel schrijven, een project budgetteren, omgaan met onzekere inkomsten en verschillende inkomsten strak plannen. Daar wringt nu nog vaak de schoen.

Ellen Loots - Onderzoeker Erasmus University Rotterdam

De waarde van jouw project en de motivatie om het te financieren kan voor een lokale overheid bijvoorbeeld heel anders zijn dan voor een commerciële investeerder. Een mecenas of donateurs via crowdfunding hebben weer heel andere beweegredenen om bij te dragen.

Het combineren van verschillende geldbronnen zorgt voor vertrouwen: bij je financiers én bij jezelf. Een bijdrage vanuit een fonds geeft andere financiers weer aanleiding om sneller geld toe te kennen. Bij crowdfunding werkt het net zo: mensen zijn sneller geneigd geld te storten als de pot al deels gevuld is, dan wanneer de pot leeg is.

Ik vind het wel gezond dat er gevraagd wordt om een financieringsmix, zodat je niet van één bron afhankelijk bent.

(anonieme respondent onderzoek)

8 concrete tips helpen je op weg

Het combineren van financieringsbronnen en -sferen is dus om verschillende redenen slim. Maar het is ook arbeidsintensief. Het vraagt iets van je ondernemerschapsskills en zelfvertrouwen om met jouw plannen de hort op te gaan. Het is niet gek dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Hoe zet je dan toch door? Hieronder vind je een link naar acht tips waarmee je concreet aan de slag kunt.

Deze 8 tips helpen je nog verder op weg in je zoektocht naar financiering.

Dit artikel is gebaseerd op het onderzoeksrapport ‘In the Mix - Meer dan de som der delen?’. Het onderzoek is onderdeel van het programma In the Mix, dat de arbeidsmarktpositie van zelfstandig makers in de culturele en creatieve sector wil versterken door een diverse en voor hen passende financieringsmix. In anderhalf jaar brachten de initiatiefnemers Platform ACCT, Cultuur+Ondernemen en voordekunst makers en financiers dichter bij elkaar om kennis en ervaringen uit te wisselen. Op deze pagina lees je meer over de resultaten van het programma.