Ervaringsverhaal Leerzaam tweerichtingsverkeer tussen mentor en mentee
De mentorpool van Cultuur+Ondernemen zit barstensvol ervaring. Van zakelijk leiders die gepokt en gemazeld de culturele sector besturen. Een inspirerend gezelschap dat hun kennis graag deelt met jong talent. Het programma Mentoring voor Zakelijk Leiders koppelt ambitieuze startende leiders aan de beste leermeesters. Een buitenkans voor cultuurprofessionals die willen doorgroeien. We vroegen eerdere deelnemers naar hun ervaring. Hoe kijken mentor Harmen van der Hoek en mentee Sem Bartels hierop terug? Een gesprek over spiegelen, sparren en kruisbestuiving.
Als mentor leer ik ook van mijn mentee
Als mentor begeleid je zakelijk leiders van culturele organisaties. Waarom vind je dat belangrijk om te doen?
“Het is leuk om met je eigen ervaring iemand anders te kunnen helpen. En iets teruggeven aan de sector voel ik ook wel als mijn verantwoordelijkheid. Aan het begin van mijn eigen carrière werd ik zelf op sleeptouw genomen door oude rotten in het vak. Daar heb ik veel aan gehad dus ik weet hoe belangrijk dat is. En vanuit de rol van mentor, zo ervaar ik nu, is het ook leerzaam. Het begeleiden van jonge vakgenoten geeft mij ook weer andere perspectieven. Dat vind ik heel waardevol.”
Hoe zie je jouw rol als mentor?
“Ik probeer altijd open te zijn en een vragende houding aan te nemen. Welke ontwikkelvragen er zijn, laat ik aan de mentee. In de praktijk varieert dat van begrotingen tot hoe je omgaat met een raad van toezicht. Mentees kunnen baat hebben bij mijn ervaring, maar ik blijf benadrukken: dit is geen waarheid maar slechts mijn perpectief. Iedere artistiek leider, waar je als zakelijk leider mee werkt, oefent het vak op zijn eigen manier uit. Dat is ook sterk afhankelijk van het soort organisatie waar iemand werkzaam is. Mijn stijl van coachen lijkt vaak op intervisie; hoe doe jij het en hoe doe ik het? Als mentor leer ik ook van mijn mentee, het is tweerichtingsverkeer. Mijn dagelijkse leidinggevende rol is eerder sturend en taakgericht, terwijl ik als mentor juist meer coachend en vraaggericht werk.”
Wat is een goede leider van een culturele organisatie en wat zijn de valkuilen?
“Er is geen blauwdruk voor de zakelijk leider, dus ook geen goed of slecht. Het is contextafhankelijk. Het is goed om je te realiseren dat je er soms alleen voor staat. Er zijn niet altijd mensen met wie je in vertrouwelijkheid kunt sparren. In mijn rol ben ik verbonden met de kunstenaar of artistiek leider. Hun visie vertaal ik naar de organisatie en naar de buitenwereld. Denk bijvoorbeeld aan de techniek, de marketing en het stakeholder management. Ik werk met internationaal dansgezelschap Club Guy & Roni en met NITE, een interdisciplinair theatergezelschap. Voor hen heb ik volop contact met collegaproducenten en beleidsmakers. Met oog voor de artistieke koers moet ik ruimte creëren om nieuw werk te produceren en naar het publiek te brengen. Het past bij mij om in alle openheid de dialoog aan te gaan. Veel luisteren naar de verschillende perspectieven maakt een gekozen richting alleen maar sterker. Persoonlijk voel ik mij senang bij democratisch leiderschap waarbij je luistert naar iedereen, zonder dat het ‘meeste stemmen gelden’ wordt. Het iedereen naar de zin willen maken is wel een persoonlijke valkuil. Ik vind het belangrijk zelf richting te houden zonder autoritair of dominant te worden.”
Jouw mentee, Sem Bartels, werkt bij State of Fashion. Hoe kijk je naar die organisatie?
“Ik kende ze niet en dat vond ik juist leuk. Het was interessant om deze tak via het mentorschap te leren kennen. State of Fashion is een internationaal modeplatform met een kritische kijk op de hele keten binnen de eigen industrie. Hun artistieke visie raakt me. Ze stellen thema’s als duurzaamheid en de rol van lage loonlanden aan de kaak. Dat moet je maar durven. Zij durven dat. Wat ik ook stoer vind: ze geven Sem de kans om te groeien naar een behoorlijk verantwoordelijke functie binnen de organisatie. Dat staat voor lef en dat vind ik mooi.”
Heb je zelf ooit een mentor gehad?
“Jazeker, dat was in mijn eerste baan bij ‘Noorderslag’. Als starter mocht ik meelopen met festivaldirecteur Frans Vreeke. We bezochten samen veel overheidsinstanties en culturele organisaties, zo leerde ik hoe alles in elkaar stak. Frans heeft mij veel vertrouwen gegeven. Later was Thomas van Dalen van grote invloed op het begin van mijn carrière. Ook al is het nooit officieel zo benoemd, ik heb hun begeleiding zeker als mentorschap ervaren. Een ‘meester-gezel’ constructie waarbij een broekie wordt begeleid door een oude rot uit het vak, dat werkt fantastisch. Precies daarom vind ik het belangrijk om nu zelf als mentor te fungeren. Het is mijn bijdrage aan het collectief en bovendien ontzettend leuk.”
Gekoppeld worden aan zwaargewichten is een buitenkans.
Waarom meldde je je aan voor Mentoring voor Zakelijk Leiders?
“Binnen State of Fashion kreeg ik de kans om door te groeien. Mijn rol van Finance Coördinator werd breder en de verantwoordelijkheden namen toe. Te gek om vanuit de organisatie dat vertrouwen te voelen. Mijn voorganger is nog deels aanwezig waardoor ik bij hem terecht kon en rustig aan mijn nieuwe rol kon wennen. Toch groeide mijn behoefte om ook te kunnen sparren met iemand van buiten de organisatie. Het specifieke programma Mentoren voor Zakelijk Leiders van Cultuur+Ondernemen leek daar goed op aan te sluiten.”
Hoe was de match met jouw mentor?
“Top! Ik had zelf ook vooronderzoek gedaan. In de mentorlijst heb ik gekeken wie een goede aanvulling in mijn netwerk is en waar ik het meest van zou kunnen leren. Sommige competenties hebben we zelf al in huis, zoals collega’s die mij op bepaalde vlakken verder kunnen helpen. Ik zocht nu echt een buitenstaander met een hoop ervaring en kennis van de sector. Iemand die niet bang is zijn mening te laten horen. In Harmen van der Hoek vond ik iemand met een visie op duurzaamheid en maatschappelijke zaken; hij staat ergens voor. Harmen heeft een sterk verantwoordelijkheidsgevoel en oog voor de mensen in zijn organisatie, ook dat matchte goed. Bovendien zijn we allebei gedreven om de sector toekomstbestendig te maken. Ons contact was prettig en gelijkwaardig.
Op weg naar de afspraken met Harmen, verheugde ik me op twee uur samen sparren. Als mentor is hij heel toegankelijk en was hij -voor zover mogelijk- heel transparant over zijn eigen ervaringen. Onze sessies verliepen meestal organisch, zonder concrete casus van mijn kant. Het was: samen zitten, kop thee en steek maar van wal. Voor mij werkte dat goed.”
Hoe heeft de mentorbegeleiding jou geholpen?
“De menselijke kant van een managementrol kreeg veel aandacht in onze gesprekken; schakelen met je team, open communiceren en samenwerken. Wekelijkse momenten met je team helpen daarbij. Ik merk dat het zorgt voor openheid en gestructureerd met elkaar werken. Maar we spraken ook over onderwerpen als subsidieaanvragen en vergeleken plannen met elkaar. Daarnaast was het fijn om te kunnen sparren over je eigen normen en waarden en hoe die passen in je organisatie. Waar sta je voor? Wat kan de rol van zakelijk leider inhouden en hoe ga jij daar vorm aan geven? Grote vragen die je eigenlijk alleen met een ervaringsdeskundige kunt bespreken. Ik zat goed bij Harmen en voelde me veilig. In die tijd was ik nog maar net begonnen aan mijn nieuwe rol, de taken waren nog niet allemaal helder. Hij leerde me omgaan met de onzekerheid die daar soms mee gepaard gaat. Hoe profileer je je en welke verantwoordelijkheden trek je graag naar je toe? Harmens’ begeleiding heeft mijn leiderschap zeker versterkt.”
Wat adviseer je zakelijk leiders die zich willen aanmelden voor dit traject?
“Ik vind dit programma een grote aanrader. Het is zo goed om te praten met iemand buiten je organisatie. Door de mentorpool van Cultuur+Ondernemen tref je altijd iemand die de sector door en door kent, dat verhoogt de waarde van de sessies. Plannen die ik had of veranderingen die ik wilde doorvoeren, kon ik eerst aan hem voorleggen. Het is een buitenkans om aan zulke zwaargewichten te worden gekoppeld. Voor Harmen was het blijkbaar ook leerzaam dus al met al een prima kruisbestuiving. Ik heb het programma inmiddels afgerond maar Harmen is niet uit beeld; we blijven elkaar informeel spreken. State of Fashion ben ik dankbaar voor hun inzet op talentontwikkeling. Zo vroeg in mijn loopbaan is deze functie een prachtige kans. Op deze manier creëren we ruimte voor jongere stemmen in de culturele sector, dat vind ik enorm gaaf.”
Zit jij als startend zakelijk leider/ zakelijk directeur ook graag steviger in het zadel? Meld je dan aan voor een maatwerktraject Mentoring voor Zakelijk Leiders en leer van een ervaren vakgenoot.
-
Stuur een e-mail naar Christine Sluysmans christine@cultuur-ondernemen.nl -
Bekijk de LinkedIn pagina van Christine Sluysmans