Ervaringsverhaal Kunstenaar Jólan van der Wiel over financiering

In 2020 bedacht kunstenaar Jólan van der Wiel het Smart Distancing System, een innovatieve manier om afstand te bewaren. Tijdens de realisatie van zijn idee volgde hij een adviestraject bij Cultuur+Ondernemen.

Afgelopen jaar heb ik in sneltreinvaart plannen bijgesteld en gekeken hoe ik nieuwe netwerken kon aanboren: wat kan er nog wel?

Het is maart 2020, vlak na aanvang van de eerste lockdown. Niemand heeft nog enig idee hoe corona onze levens daadwerkelijk zal beïnvloeden. We moeten afstand houden, zoveel is duidelijk, en dus hangen de supermarkten vol met plastic zeilen en wordt met stukken tape en afzetlinten gepoogd mensen op straat anderhalve meter afstand te laten houden.

Een doorn in het oog van Jólan van der Wiel. Dit kan leuker en slimmer, denkt de kunstenaar. Niet veel later presenteert hij, samen met collega-kunstenaar Nick Verstand, het Smart Distancing System: een combinatie van motion-tracking-technologie en computergestuurde lasers die op speelse wijze 'bubbels' om individuen plaatst. Zo is meteen duidelijk of ze op veilige afstand staan.

Het systeem kan ingezet worden als interactieve bewegwijzering of informatievoorziening in musea, stations, publieke ruimtes of op festivals. Er is alleen één probleem: om zijn idee daadwerkelijk te uit te voeren is financiering nodig. Hoe en waar vind je geld? Wat zijn ideeën waard? En hoe geef je de begroting vorm?

Frisse blik

Met die vragen in het achterhoofd klopte Jólan aan bij Cultuur+Ondernemen voor een adviestraject met Alexander Ramselaar. Ook in 2017 volgde Jólan al eens een adviestraject, nadat hij via Cultuur+Ondernemen een lening afsloot om 'Tropic City' te realiseren, een tentoonstelling in het Scheepvaartmuseum waarin hij met verschillende objecten en installaties liet zien hoe de stad eruit zou zijn als het klimaat tropisch zou zijn door klimaatopwarming. Het adviestraject hielp hem de begroting helder te krijgen.

"Zo'n tentoonstelling kost rustig een ton, maar je verdient dat niet in een weekend terug. Op korte termijn kan dat voelen als een strop om je nek, maar op de langere termijn bleek het heel succesvol. De tentoonstelling sloeg door het thema niet alleen aan bij curatoren en modeontwerpers, maar ook bij marketingmanagers. Het interessante was dat ik zo niet alleen in de wereld van kunstbudgetten belandde, maar ook met marketingbudgetten te maken kreeg. Dat gaf nieuwe mogelijkheden om het geïnvesteerde geld terug te verdienen."

Tijdens dat traject leerde Jólan hoe waardevol het kan zijn als tijdens zo'n proces iemand meekijkt met een frisse blik en verstand van financiële zaken. "Dat bracht me rust en overzicht. Het draait in zo'n traject allemaal om langetermijnvisie. Je moet een helikopterview hebben, terwijl ik natuurlijk vooral met de dagelijkse gang van zaken bezig ben: er moet brood op de plank. Juist dan is het prettig als een adviseur meekijkt die minder emotioneel betrokken is. Het leerde me niet te veel op de korte termijn te focussen en commerciële doelen te stellen."

Er bestaat geen lesboek

Ook voor de realisatie van het Smart Distancing System was financiering nodig. Het CIVON Innovatiecentrum in Ulft stelt een budget beschikbaar en brengt Jolán in contact met Singa, een ontwikkelaar van baanbrekende innovaties, dat zich uiteindelijk als technische partner aan het project verbindt. Hiernaast zijn ook een aantal fondsen betrokken, zoals het BNG Cultuurfonds, Stichting Stokroos en Oost NL.

Als Singa aan boord is, wordt het concept in anderhalve maand tijd ontwikkeld tot een bruikbaar systeem, dat inmiddels is geïnstalleerd en in gebruik is bij CIVON.

Financieel komen bij dit project heel andere dingen kijken dan tijdens de eerste keer dat Jólan het adviestraject volgde. Wie brengt welk geld in? Hoe organiseer je dat? "Het zijn dingen die je niet uit een boek kan leren. Om financiering voor elkaar te krijgen, is focus nodig. Hoe presenteer je een idee? Hoe zet je het zakelijk neer? In de adviesgesprekken probeer je dat helder te krijgen. Uiteindelijk wordt het vinden van financiering daar makkelijker door."

Normaal gesproken kent elk adviestraject een bepaald aantal uren. Ook vonden afspraken gebruikelijk op locatie plaats. Door corona verliep dat nu iets anders. Een geluk bij een ongeluk, als je het Jólan vraagt. "Doordat gesprekken online plaatsvinden, is het makkelijker om deze even tussendoor te plannen of als er een urgente vraag is. Bovendien waren de gesprekken daardoor ook vaak korter, waardoor het adviestraject over een langere periode 'uitgesmeerd' kon worden."

Relaties opbouwen

Kunstenaars zijn creatievelingen die zich liever niet met het financiële plaatje bezig houden. Tenminste, dat is het clichébeeld. Een beeld dat voor Jólan in ieder geval niet op gaat. "Ik vind het leuk om erover na te denken hoe ik mijn ideeën op de langere termijn op een rendabele manier kan realiseren. Tegelijkertijd is het een lastige business. Kunst bestaat voor een groot deel uit research en development. Drie keer raden welke afdelingen er in het bedrijfsleven als eerst worden wegbezuinigd als het niet goed gaat..."

Volgens Jólan draait het in het vinden van financiering allemaal om het investeren in relaties. "Je bent lang bezig met lijntjes waar misschien, ooit, op een dag iets uit kan komen. De coronacrisis heeft veel van die lijntjes in één keer doorgesneden."

Gelukkig bracht het ook nieuwe ideeën en mogelijkheden, zoals het Smart Distancing System. "Ik probeer als kunstenaar altijd de ruimte binnen de markt te vinden, maar daarbij ook voorop te lopen. Afgelopen jaar heb ik in sneltreinvaart plannen bijgesteld en gekeken hoe ik nieuwe netwerken aan kon boren. Wat kan er nog wel? Welke thema's gaan na de coronacrisis spelen? Waar liggen de behoeften van potentiële financiers, nu en in de toekomst? En hoe kan ik hen enthousiasmeren voor mijn idee? Het adviestraject van Cultuur+Ondernemen hielp daarbij. Als je jouw ideeën tegen iemand aan kan houden, worden ze daar scherper van."

Vragen over financiering

Veel vragen van kunstenaars en creatieve makers hebben te maken met het vinden van financiering. Vind de route naar financiering van jouw project, product of onderneming met de Culturele Financieringswijzer. Met de wijzer krijg je inzicht in welke financieringsmogelijkheden er bestaan voor jouw financieringsbehoefte.

Wil je persoonlijk advies over jouw financieringsmix of heb je een andere vraag voor onze adviseurs, vraag dan een kosteloos Oriëntatiegesprek aan.