Interview Hoe komt conceptueel kunstenaar Daan den Houter aan zijn geld?

Misschien ben je als kunstenaar niet bezig met geld verdienen, maar met kunst maken. Toch kun je niet helemaal zonder. Er moet gegeten worden, de huur moet betaald, en voor het creatieve proces zelf is meestal ook gereedschap en materiaal nodig. Hoe vind je de juiste balans tussen geld verdienen en kunst maken? In gesprek met conceptueel kunstenaar Daan den Houter uit Rotterdam.

De waarde van kunst is in jouw werk een terugkerend thema. Hoe komt dat?

“Wat maakt een kunstwerk belangrijk of zelfs belangrijker dan iets anders? Dat is een vraag die mij intrigeert. De blokken beton waaruit ‘Keep on Dreaming 2018’ (zie kader, red.) bestaat, zijn op zichzelf niet zo bijzonder. Het zijn gewoon blokken beton. Oké, ze zien er mooi uit. Maar het is niet meer dan dat. Maar wat je koopt, is een droom. En misschien is dat wel veel meer waard. Meer nog dan die € 10.000 die in één van die blokken zit. Ik vind het interessant als mensen in de war raken van wat ze zien. Dat mijn werk iets in de hoofden teweegbrengt.”

Keep on Dreaming 2018
Als conceptueel kunstenaar rammelt Daan den Houter aan de grenzen van wat kunst is of hoort te zijn. De waarde die we aan kunst toekennen stelt hij regelmatig centraal. Wanneer is een werk meer of minder waard? Koop je een product, of gaat het om een idee – een droom misschien?

Een mooi voorbeeld daarvan is zijn ‘Keep on Dreaming 2018’. Een reeks van 17 blokken cement, met in één van de blokken een geldbedrag van € 10.000. De aankoopprijs voor ieder blok is hetzelfde, en niemand, inclusief de kunstenaar zelf, weet waar het geldbedrag in zit. De blokken slopen is vanwege auteursrecht niet toegestaan. Daarnaast is het een collectief werk en draag je de droom met alle eigenaren. Het slopen van een blok brengt de droom van de andere eigenaren in twijfel. Als iemand zijn blok openmaakt, dan kunnen de andere eigenaren die persoon aansprakelijk stellen voor het vernietigen van hun ‘droom’. Als eigenaar weet je dus nooit of je het geldbedrag wel of niet hebt. En zo koopt iedere eigenaar met een blok beton, de droom om eigenaar te zijn van die € 10.000.

Hoe is jouw relatie met geld?

“Ik ben daar vrij pragmatisch in. Volgens mij is het fijner om kunst te maken als je ook geld hebt. Dan ben je niet afgeleid door zorgen om bijvoorbeeld je huur te betalen of eten te kopen. Dus nee, voor mij is geld niet een noodzakelijk kwaad, maar een onderdeel van je beroepspraktijk.”

Niet al jouw kunstwerken en performances zijn makkelijk verkoopbaar. Hoe komt er dan toch brood op de plank?

“Ik maak verschillende werken en heb ook werk dat makkelijker toegankelijk is. Ik ben daar openminded in. Zo maak ik bijvoorbeeld kleinere, houten werken waar de verf als het ware in felle strepen bovenop lijkt te liggen. Visueel zijn die werkjes heel lekker, en dat verkoopt dus ook. Wat ik daarmee verdien, gebruik ik dan weer om andere dingen te doen. Of om de huur te betalen, bijvoorbeeld.”

Commerciële kunst maken is voor sommige kunstenaars een vies woord. Hoe kijk jij daarnaar?

“Ja, het woord ‘sellout’ valt nog weleens. Omdat je dan per definitie niet meer authentiek zou zijn aan jezelf. Terwijl ik denk dat je het kunt omdraaien door anders naar je werk te kijken. Het vraagt net om een andere mindset. Kijk maar eens naar Christo. Die pakte gebouwen in en verkocht zijn schetsen om aan geld te komen.

Ik vind het tof om op die grens te balanceren van wat verkoopbaar is en wat niet. Neem mijn Eight Hour Drawings. Dat zijn niet meer dan acht streepjes naast elkaar. Superlullig en tegelijk lekker om naar te kijken. Helemaal als je weet dat ik over elk streepje precies een uur heb gedaan. Het is daardoor wel een werk dat veel mensen aanspreekt.”

Samen met Alex Jacobs richtte je Bcademie op, omdat jullie zagen dat er voor jonge kunstenaars op het gebied van ondernemerschap vaak een grote kloof is tussen de kunstacademie en de beroepspraktijk. Wat is je belangrijkste tip aan startend kunstenaars?

“Er is niet één weg naar succes. En dat maakt de kunstwereld juist zo complex. Er is geen vooraf bepaald carrièrepad, zoals in andere sectoren, waarbij je steeds een treetje hoger komt. Bij Bcademie nodigen we daarom elke bijeenkomst twee mensen uit het veld uit. Kunstenaars, zowel gevierde makers als mensen die gestopt zijn, journalisten, museumdirecteuren, galeriehouders. De tien deelnemers delen hun ervaring en vragen, de gastdocenten reageren en delen hun bevindingen.

Naast een gestructureerde opzet van de dag is de setting vrij informeel; praten over het vak en afsluiten met een biertje. De ongedwongen, maar niet vrijblijvende sfeer werkt daarbij extra motiverend. Door te horen wat voor een ander wel of niet werkt, krijg je een beter idee van hoe je het zelf aan zou kunnen pakken. Het verbreedt je blik. Succesvol zijn als kunstenaar heeft voor een deel te maken met geluk. Maar het helpt wel als je een duidelijk plan hebt voor jezelf. En een netwerk van mensen om je heen die je kunnen inspireren en helpen.”

Conceptueel kunstenaar Daan den Houter was een van de sprekers tijdens het event 'Let's talk about money!'. Op 14 februari verzamelden bijna zestig kunstenaars zich bij creatieve broedplaats BRUTUS in Rotterdam om op een filosofische manier na te denken over geld. Drie vragen over geld, die ook jou een nieuwe kijk op dit onderwerp kunnen geven.