Shownotes Podcast #3 Deel juist ook je bloed, zweet en gelukstranen

Aflevering #3

Titel: Waarom je je bloed, zweet en gelukstranen moet delen

Sprekers:

• Renée Kapitein podcastmaker Nieuw Geluid
• Robin van Gelder, podcastmaker Nieuw Geluid
• Krista Heijster, programmamaker Cultuur+Ondernemen
• Eline Levering, communicatie en marketing professional
• Roy Valk aka Karski, kunstenaar

[Muziek]

[mannelijke stem] Tum, tum, tum … [op ritme van muziek]

[Roy] Het is zo’n ongrijpbare wereld voor een hoop mensen. Ze hebben er een verkeerd beeld van, want mensen verwachten echt dat je met kaarsjes en een naakte vrouw non stop in je atelier bent. Een heel romantisch beeld. Het is eigenlijk super eenzaam, weet je wel. Je bent alleen in je atelier en zo romantisch is het helemaal niet.

[Robin] Ik ben Robin en ik maak audioverhalen.

[Renée] Ik ben Renée en ik maak podcasts. En jij?

[vrouwelijke stem] Schilderen en ook ruimtelijke installaties maken.

[mannelijke stem] Ik vind het wel lastig als mensen me vragen wat ik doe. Dan …ja… kunstenaar zeggen is zo cliché.

[mannelijke stem] Zeker ik ben Bo van Zuidenhout zeker. Ik zeg vaak: ik ben fotograaf en werk daarnaast om mijn geld te verdienen als camera-assistent.

[Robin] Wij zijn Renée en Robin van Nieuw geluid en wij maken podcast- en audioverhalen. Dat vinden we te gek en dat willen we dan ook zo lang mogelijk blijven doen. Wij willen kunstenaar blijven. Maar hoe doen we dat?

[Renée] Dit is “Hoe ik kunstenaar blijf”, een podcast of hoe je door kunt gaan met de dingen die je het liefst doet.

[Muziek]

[Renée] We worden langzaam maar zeker steeds beter in het vertellen van ons verhaal en andere mensen, maar hoe krijg je het nou de wereld in? Daar kunnen we nog wel wat hulp bij gebruiken en dus gingen we weer langs bij Krista. Krista de rots in de branding voor de kunstenaar en adviseur bij Cultuur+Ondernemen.

[Krista] Ik merk bij kunstenaars en makers vaak best wel wat weerstand tegen social media, omdat ze dan juist heel erg gevoel hebben van “Oh ik moet iets verkopen… Oh help ik vind dat ook heel irritant als andere mensen dat doen. Dat ze heel veel posten en heel veel ehm maar over zichzelf zenden. Nou vind ik heel vaak heel irritant.” Maar het is juist wel gaaf om te zoeken; hoe kan je een stijl vinden in je social media die voor jou werkt.

[Renée] En Krista had wel een idee en stuurde ons langs een oude loods. Waar we leerden dat het niet alleen uitmaakt wat je deelt, maar ook wanneer je dat doet.

[Robin] Maar eerst wordt ons uitgelegd wat een supermarkt en een website met elkaar gemeen hebben. Want dit is aflevering 3: Mijn verhaal de wereld in.

[Eline] “Show, don’t tell”. Praat niet alleen maar over je werk of schrijf niet alleen maar over je werk, maar zet je werk zelf in de spotlight.

[Renée] Eline is communicatie en marketing professional en helpt kunstenaars en kunstorganisaties met hun werk naar buiten brengen. Eline is heel gepassioneerd over haar werk. Toen wij haar spraken, was ze aan het herstellen van een keelontsteking.

[Eline] Ik ben Eline Levering en mijn eigen bedrijf heet Kunst in de Kijker, en ik richt me daarbij op de organisatie-marketing en -communicatie van kunst- en cultuurprojecten. En dat varieert eigenlijk van kunstenaars die aan mij advies vragen om bijvoorbeeld hun website te verbeteren of meer werk te verkopen. Tot culturele instellingen waarbij ik de marketing doe: postjes en flyers laat maken voor voorstellingen. Maar ook bijvoorbeeld een vereniging van Nederlandse kunsthistorici waarbij ik eigenlijk alles doe van social media tot het organiseren van workshops.

[Renée] Ze helpt kunstenaars met het maken van hun website. Maar kunstenaars en websites, dat zijn waarschijnlijk hele experimentele kleine kunstwerkjes.

[Eline] Eigenlijk denk ik helemaal niet dat veel kunstenaars de website zien als een soort uiting om creatief te zijn. Ik hoor juist heel vaak terug dat mensen denken van: Pfff, moet ik dat ook nog weer doen. Je website is niet het kunstwerk. Je website is een communicatiemiddel. Mensen moeten gewoon kunnen vinden wat ze zoeken en dat vergeten veel mensen die een website maken nog wel eens. Die denken teveel vanuit zichzelf en gaan vooral erop plaatsen wat zij zelf te bieden, te delen hebben en wat ze zelf allemaal verzameld hebben in de loop der jaren aan materiaal. In plaats van dat ze nadenken wat hun bezoeker wil vinden. Het moet wel aansluiten bij wat je doet als kunstenaar. Maar als jij heel experimenteel werk maakt kan je dat wel door een goede video daarvan of een goed beeld daarvan duidelijk maken op je website. En ik zeg wel eens van: je kunst kan nog zo gek zijn, maar laat je website gewoon normaal zijn. En het betekent niet dat je alles altijd saai moet houden en dat je niks speels mag toevoegen, maar het is gewoon heel goed voor mensen - als bezoekers - weten waar ze wat kunnen vinden.

[Muziek]

[Eline] En dan kan je het vergelijken met bijvoorbeeld een winkel: als je niet kan vinden in welk gangpad de wasmiddelen staan, dan loop je verdwaasd door die winkel. En erger je je eigenlijk alleen maar, en je wil dat mensen de weg kunnen vinden naar het product wat ze zoeken. En natuurlijk kan je ze dan op die weg ook nog langs andere dingen leiden die ook interessant zijn in de hoop dat ze daar misschien iets uitpikken. Maar ja, ze moeten wel de weg kunnen vinden.

[Muziek]

[Renée] Oké, we bouwen dus geen website, maar we maken een supermarkt. Maar we verkopen helemaal geen melk of afwasmiddel of bananen dus… Waar moeten we dan in godesnaam beginnen?

[Eline] Een stap bij het maken van een website is niet hoe wil je dat hij eruit ziet, maar wat moet er op te vinden zijn. Wat ik heel vaak zie is dat er dus heel veel tekst te vinden is op een website en eigenlijk weinig materiaal van het kunstwerk zelf. En dat vergelijk ik eh wel eens met een tekstbordje bij een kunstwerk in een museum. Het tekstbordje is nooit zes keer zo groot als het kunstwerk zelf, maar op een website zie ik wel heel vaak dat een tekst zes keer zo lang is en het kunstwerk zelf er eigenlijk bekaaid vanaf komt. En dat zou je eigenlijk moeten omdraaien. Of dat nou beeldend werk is of podcasts of teksten die je schrijft. Laat die zien of lezen of horen op je website, als voorproefjes als fragmenten. Want dat is hetgeen waar je goed in bent en dat is dus ook hetgene wat je moet laten zien.

[Renée] Maar toon niet alleen het eindproduct. Laat ook het proces zien: al het bloed, zweet, de tranen, het geploeter, geschets, gescheld, gedoe. Dan voelt de kijker zich deelgenoot van de magie van de kunst.

[Eline] En daarnaast merk ik ook dat mensen geen idee hebben hoelang er aan een kunstwerk gewerkt wordt en hoe fysiek de arbeid bijvoorbeeld vaak is. En door dat in beeld te brengen denk ik dat je ook voor het kunstenaars klimaat in z’n geheel weer begrip en meer waardering kweekt. Dus dan is het niet alleen voor je eigen beroepspraktijk dat je dat laat zien maar ook voor de groep kunstenaars als geheel, dat mensen zich er bewust van worden wat het vak inhoudt. En dat er tijd en moeite en zweet en hard werken mee gepaard gaat.

[Renée] En als je nu bezig gaat met je nieuwe website, kijk dan ook een keer hoe de andere het doet. Wat die op zijn website doet en wat die laat zien.

[Eline] Als je van kunst wil leren houden moet je heel veel kunst zien, moet je veel naar musea gaan en veel galeries bezoeken. Zo moet je ook gewoon veel websites bekijken om te leren wat een goede website is. Maar daarnaast is het natuurlijk ook helemaal niet slecht om hulp te vragen, nou ja betaalt. Van iemand wiens vak het wel is of iemand die gewoon wat meer werk doet wat in die richting zit en waar je mee bevriend bent. Om is na te denken: wat zou jij zoeken op deze website en waar zou je het logisch vinden dat ik dat terug laat komen? En door gewoon er veel over in gesprek te gaan worden je ook dingen duidelijk over je eigen werk en over je eigen website die je kan toepassen. En het is ook niet zo dat het in één keer goed hoeft te zijn, want het voordeel van een website is dat het iets is wat in beweging kan blijven. In tegenstelling tot een boek bijvoorbeeld, ja dat wil je pas publiceren als het helemaal af is. Maar een website kan je altijd beginnen met een basis en er nog nieuwe dingen aan toevoegen of een volgorde van pagina’s veranderen. Dus het is ook gewoon durven.

[Renée] Gewoon durven dus, en jouw werk de wereld insturen.

[Muziek]

[Robin] In de immense bal zaal waar werkelijk alle interessante mensen voor jou aanwezig zijn, lopen sommige rond als koningen. Deze mensen hebben het gemaakt. Ze worden vriendelijk toegelachen door collega's, toegejuicht door samenwerkingspartners en de financiers staan in de rij om met ze te proosten. Wij worden voorlopig alleen herkend door onze vrienden. En daar verderop stonden nog een paar mensen van een project dat we samen hebben gedaan. Voor de rest kijkt men niet op of om.

[Muziek]

[Robin] Maar sommige van onze collega's zijn echt net binnengekomen en worden toch al door de halve zaal herkent. En niet alleen oppervlakkig, nee men kent hun werk en gaat meteen direct diepe interessante gesprekken met ze erover aan. Over hoe ze het aan kunnen kopen, hoe het in elkaar zit. Hoe krijgen ze dit voor elkaar joh?

[Muziek]

[Renée] Hoe gebruik jij social media voor je werk?

[vrouwelijke stem] Ik ben wel actief op Instagram, niet altijd met mijn werk maar ook wat mijn leven om me heen is of ietsje meer privé. Niet m’n gezin maar dat ze meer weten welke persoon ik ben en waar ik nog meer mee bezig ben. Ik vraag me wel eens af of dat allemaal wel goed is maar dan denk ik dan krijgen ze een compleet geheel van mijn persoon. Want ik ben niet alleen mijn schilderwerk of installaties. Dus wat ik nog meer meemaak dat laat ik dan ook zien.

[Renée] En privé?

[vrouwelijke stem] Privé deel ik niet zoveel eigenlijk. Dat hoeft van mij niet.

[Robin] Ben je online privé hetzelfde als zakelijk?

[mannelijke stem] Dat vind ik een hele goede vraag. Ik heb afgelopen jaar een fotoserie gemaakt waar ik elke dag een foto maakte en dat postte ik online. Daar begon ik mee op 1 januari en dat was allemaal leuk en aardig en grappig, van dat gaan we doen. Na drie dagen besef je van waar de fuck ben ik mee begonnen. Dit is iets wat gewoon nog 360 dagen doorgaat. En wat ik merk is dat je na een tijdje ook een soort van bewustzijn krijgt van: oké dit is het beeld wat ik van mezelf schep. Zeker omdat het zoiets was wat heel persoonlijk was, want het was elke dag een foto. Je gaat niet elke dag een kunstfoto maken. Het was heel veel documentaire en heel veel ook thuis en van mijn vriendin en van vrienden. Die leg je allemaal vast op een bepaalde manier en daarmee vertel je wel een verhaal. En als je al op dag 223 zit, dan hebben mensen 223 foto's om naar te kijken hoe jouw jaar was en wat jij hebt gedaan dat jaar. Ik denk dat dat wel, dat gaf wel een keerpunt van: ik dacht wel van oké, dit is best wel een intens iets om op social media zo bewust bezig te zijn met wat je maakt.

[Robin] En hoe gebruik je dan je privé en je zakelijke social media? Deel je daar hetzelfde op?

[mannelijke stem] Ik heb twee accounts. Het persoonlijke account ben ik het wachtwoord van kwijt. Daar kom ik niet meer op.

[Renée] Het blijft moeilijk een goede balans te vinden tussen genoeg delen en niet teveel delen. De persoon achter je werk laten zien én werk en privé gescheiden houden. Om een internet voor je te laten werken en er toch niet in te verdrinken. Op zoek naar iemand die dit wel lukt, stappen we de bal zaal uit, de echte wereld in.

[Muziek]

[Roy] We zijn in m'n nieuwe atelier. Ik zit hier sinds 2 maanden nu. Het is een beetje een drukke periode geweest, maar sinds vandaag daglicht en als het goed is gaan we vanaf nu knallen hier en nieuw werk maken. Ik heb er zin in! Nou ik ben Roy Valk aka Karski.

[Muziek]

[Renée] Roy maakt muurschilderingen en hij werkt dus heel vaak op locatie. Logisch ook, als je bedenkt dat hij uit de graffiti wereld komt. Op straat voelt hij zich thuis, staat hij midden in de wereld. Dan kan je je niet in je bubbel verschuilen, zegt hij. Nee je krijgt ongevraagd commentaar op wat je aan het doen bent. Maar, je kunt niet zomaar uit het niets beginnen met meters hoge muurschilderingen. Die worden uitgedacht en uitgeschetst. En daarom heeft Roy ook een atelier. Als wij langskomen, is hij net verhuisd naar zijn nieuwe atelier: een hele grote loods waar vroeger schepen werden gebouwd. En dat deelt hij met andere kunstenaars en creatieve bedrijfjes. Onder zijn werkplek staat een grote dubbeldekker en een paar waterski's en aan de overkant is iemand bezig met een kettingzaag. Ook hier komt de wereld binnen zonder dat je hem zelf hoeft op te zoeken.

[Robin] En die buitenwereld? Hoe stelt hij zich daaraan voor? Wat zegt hij eigenlijk als hij op een feestje is?

[Roy] Wat ik zeg op feestjes? Oh, meestal laat ik het achterwege wat ik doe, want anders gaat het gelijk over jou. Dat, eh, ja vind ik niet zo belangrijk.

[Robin] Maar als hij toch iets moet zeggen..

[Roy] Nou ja, dan ben ik kunstenaar. Ik stel me niet voor als graffiti artiest. Het is wel waar ik vandaan kom, maar het is niet wat ik uitoefen op dit moment. Dus ja, dan ben ik gewoon kunstenaar en ondernemer. Dan krijg je negen van de tien keer de vraag van: "Oh, maar wat maak je dan?" En nou, dan leg je uit dat ik grote muurschilderingen maak. En dan, ja, je valt altijd van de één in de andere vraag, voornamelijk van: "Maar hoe zie je het dan als je er zo dicht op staat?" En ja, alle standaard vragen die komen voorbij. Oh, ben je dan ook in tunnels begonnen en op de metro. Het standaard riedeltje negen van de tien keer. Dus daarom dat ik het ook vaak niet zeg, want je moet toch altijd hetzelfde weer vertellen.

[Robin] Omdat hij uit de graffiti-scene komt, werkt Roy onder meerdere namen. Hij heeft zijn eigen naam, de naam van zijn bedrijf en zijn pseudoniem Karski. Dat is soms nog wel ingewikkeld, zeker online.

[Roy] Ik geloof op Facebook Roy Karski Valk ofzo. Maar iets meer, dat als mensen "Karski" intoetsen, dat ze me kunnen vinden. Ja, je moet gewoon gevonden kunnen worden. Zelfs mijn zoontje noemt me af en toe Karski.

[Robin] Roy of Karski of Royski, werkt tegenwoordig veel samen met kunstenaar Beyond. Samen maken ze kleurrijke werken van abstracte vormen. Deze vormen komen niet uit het niets.

[Roy] Ik mix acryl met mediums en chemicaliën. Door de chemicaliën ontstaande processen die je zelf niet in de hand hebt. Op het moment dat er wrijving ontstaat, verandert de acryl van kleur. Daar maak ik kleine canvasjes van en die fotografeer ik. Dat blazen we op, bewerken we digitaal, en dat schilderen we heel groot.

[Robin] Nou, als hij zegt heel groot. Dan bedoelt hij ook heel groot.

[Roy] We hebben daarnet afgelopen weekend een van 21 meter hoog gedaan.

[Robin] Chemische reacties omzetten naar meters hoge muurschilderingen. Hoe ontstaat zo'n proces eigenlijk?

[Roy] Ik was aan het experimenteren. Ik was eigenlijk met, meer vloeibare dingen bezig. En ik gooide het een en ander door elkaar. En toen ontdekte ik inderdaad iets en toen dacht ik: nou dit is tof! Maar daar heb ik eigenlijk niks mee gedaan. Toen kregen wij vorig jaar een klus voor Awakenings festival. En die hadden wel specifieke vragen van: kunnen jullie iets doen met muziek? Wij hadden toen schetsen ingeleverd en die werden afgeschoten. Nieuwe schetsen gemaakt en die werden ook weer afgeschoten. Toen zijn we met hem om de tafel gaan zitten en hebben we aan de hand van dat gesprek een fotoshoot gedaan en weer nieuwe schets ingeleverd en die werden ook weer afgeschoten. En toen was ik er klaar mee. Toen zei ik oké, "We hebben nu twee opties, of ik doe niks, of ik maak iets, maar jullie krijgen niks te zien vooraf." Maar het wordt abstract, dat is het enige wat ik aan wil geven. Nou, en daar gingen ze mee akkoord. En toen hebben we voor het eerst die Paint strokes in het groot uitgewerkt en toen gingen er zoveel deuren voor ons open. Ja, die reactie was heel positief. Oké, dit is goed. En het mooie is en dat vergeet je soms zelf, dat het bevestigd werd dat je als kunstenaar gewoon heel dichtbij jezelf moet blijven.

[Robin] Roy vindt het belangrijk om dichtbij zichzelf te blijven en bij zijn eigen kunstenaarschap. Maar ook ondernemerschap vindt hij heel belangrijk en een logisch onderdeel van het kunstenaar zijn.

[Roy] Ik heb hiervoor een reclamebureau gehad met die man personeel en nou ja, dat ging gewoon over grote bedragen. En ik heb eigenlijk van jongs af aan al dat ondernemen in mij gehad. Ik geloof dat ik 12 jaar was dat ik mijn eerste opdracht deed en ontdekte van: Hey, ik kan ook met die spuitbus geld verdienen in plaats van alleen maar de stad vol kalken. En ik ben ook echt een voorstander van dat artiesten, zeker in Nederland, gewoon geld moeten durven te vragen. We leven in zo’n rijk land, maar de prijzen zijn zo laag hier. Het is echt niet normaal. Als ik dat vergelijk bijvoorbeeld met Duitsland of Amerika, Zwitserland, Noorwegen, Zweden, niet normaal. Artiesten krijgen gewoon het vijf- of zes dubbele betaald.

[Robin] En dat heeft alles te maken met de geschiedenis van de graffiti.

[Roy] Graffiti, zoals we dat kennen in Europa, is ontstaan in Nederland en komt vanuit de punkbeweging. Dat is nog zo aanwezig eigenlijk, en ik denk dat dat zeker meespeelt dat verleden. Op het moment dat jij je profileert als graffiti-artiest in Nederland gaan mensen ervan uit van: Hey, maar dat doe je op straat toch ook gratis, op staat krijgt toch ook niet betaald, dus dan kan je het voor mij toch ook gratis doen? Ik geef je €50 en dan kratje bier dus je moet blij zijn dat je er überhaupt iets mee verdient.

[Robin] Roy lukt het inmiddels om van zijn werk te leven, maar hij ziet om zich heen dat dat voor veel kunstenaars niet het geval is. Waar denkt hij dat dat aan ligt?

[Roy] Ik ga ervan uit dat kunstenaars een creatief brein hebben. Dat zou bij kunnen dragen in het ondernemen. Manieren vinden om je te profileren of om nieuwe bronnen aan te boren. Echter weet ik uit de praktijk dat het 9 van de 10 keer alleen maar tegen ze werkt. En dan voornamelijk het niet geloven in henzelf, het niet durven vragen van een goede prijs, zo in hun eigen wereld zitten dat ze daardoor niet meer in contact staan met de buitenwereld.

[Robin] Dat contact met de buitenwereld is voor Karski makkelijk gelegd.

[Roy] Op het moment dat ik buiten sta te schilderen, krijg je alla minuut respons. Op straat heb je gelijk een soort van klankbord, je krijgt gelijk feedback op je werk en dat is wel een heel prettig iets, waardoor je jezelf ook dwingt om veel scherper naar je werk te kijken.

[Robin] Naar buiten treden. Daar gingen we het over hebben. Hoe doet hij dat?

[Roy] De laatste tijd is het voornamelijk Instagram eigenlijk. Ik moet zeggen dat ik mijn website echt verwaarloosd heb de afgelopen periode. Toevallig heb ik het vorige week opgepikt. Ja, het is voornamelijk Instagram, Facebook een klein beetje, maar haalt eigenlijk weinig uit. Dat is meer dat je naam gezien wordt. Via Instagram komen er echt al veel projecten binnen. Ja, ja, dat loont echt. We zijn toevallig twee weken geleden benaderd door voetbalclub Willem II. Die willen dat we een groot project voor hen gaan doen, en dat komt puur via Instagram. We zijn twee jaar geleden naar New Jersey geweest, ook via Instagram. Dus ja, er komen echt wel goede projecten binnen.

[Robin] Maar die projecten komen niet zomaar, je moet er wel zelf tijd insteken.

[Roy] Gewoon even het juiste moment daarvoor vinden. En er zijn gewoon bepaalde tijden wat slim is om te uploaden. En volgens slinger je het de wereld in. Tegenwoordig kan het zelfs allemaal automatisch. Ik upload 10 foto's en het wordt allemaal netjes op een bepaalde tijd erop gezet.

[Robin] En die bepaalde tijd, die is ook nog belangrijk.

[Roy] Ja, ik denk wel over de tijd na. Ja, zeker omdat we ons internationaal profileren is het gewoon goed om tussen acht en negen 's avonds te uploaden en dan is woensdagavond de beste avond.

[Robin] Maar Instagram is niet alleen een goed medium voor de buitenwereld. Je kunt er ook een overzicht maken van werken die fysiek nooit in een ruimte kunnen zijn. Een persoonlijke overzichtstentoonstelling dus, die je zelf in de hand hebt en zelf cureert. Zo kun je dus op een leuke, makkelijke manier opdrachtgevers en geïnteresseerden laten zien wat je allemaal doet.

[Roy] Op datzelfde verjaardagsfeestje is dat wel makkelijk als mensen dan door vragen, dan is het gewoon van: kijk maar of kijk thuis maar en dan kan je zien wat ik doe.

[Robin] Dan is er natuurlijk het social gedeelte van social media. Dat was van oudsher al een heel belangrijk element in de graffiti-wereld.

[Roy] Weet je, daarin was altijd heel erg de cultuur van oh, ik ken iemand in Barcelona, maar ik ga naar Madrid, dan contact ik diegene in Barcelona en dan vraag ik van: hey, heb jij vrienden of kennissen in Madrid? En dan werd je met elkaar gelinkt en je had elkaar nog nooit gezien. Je gaat naar Madrid en je slaapt vervolgens bij diegene thuis en trekt een week met elkaar op, gaat wat schilderen. En dat was eigenlijk, ja, een heel normaal iets. Ja, ik heb mensen in mijn huis gehad. Ik dacht van hoe de fuck maar ja, het zijn ook graffers en kom maar. Op het moment dat ik naar weet ik veel waar ga weet ik dat ik een slaapplek heb.

[Robin] En werkt dit officieuze graffiti-couchsurfnetwerk nog door in Roy’s professionele kunstenaarschap?

[Roy] Tuurlijk, het netwerken, het ons kent ons, ja dat dat leeft deels wel door. Er zijn heel veel artiesten die ook festivals organiseren. Die kunnen op die manier zien van oh ja, wacht, hun zijn met interessante nieuwe dingen bezig. Dus ben nu met een project in Utrecht en Amsterdam bezig, waarvoor wij andere kunstenaars ook inzetten en daar gebruiken we zeker Instagram voor ja. Op het moment dat ik artiesten moet selecteren voor iets kijk ik als allereerste in mijn eigen netwerk. Ik geef een klus liever aan een bekende waarvan ik het werk kan waarderen. Ik heb een project in Abu Dhabi en Beiroet gedaan. Ja, daar heb ik eigenlijk alleen maar met vrienden en bekenden gestaan.

[Robin] Als we Roy zo horen praten met projecten in Abu Dhabi, Beiroet en New Jersey, dan vragen wij ons af: heeft hij nog dromen, wat zou hij nog heel graag willen doen?

[Roy] Ik wil heel graag nog een vliegtuig wat, wat nog vliegt. Dat staat nog op m’n wishlist. Wat zo'n raar object is, zo'n vreemde vorm, dat lijkt me heel tof.

[Muziek]

[Renée] Oké, dus wat gaan wij vandaag anders doen?

[Robin] Doen, inderdaad, meer delen, ook niet alleen de mooie uitgewerkte dingetjes, maar juist ook achter de schermen inkijkjes geven.

[Renée] Misschien moeten we nu een foto maken, hoe we hier zitten. En die dan online zetten. Dan kunnen mensen de bloed, zweet en tranen zien. En dus ook eigenlijk ons netwerk met anderen makers aanspreken."

[Robin] Het ook als een groot netwerk zien. Waar we gewoon toffe contacten uit kunnen halen.

[Renée] En onze website, die gaan we updaten. Dat gaan we sowieso doen. Bovenkant formulier

Waar gaan we het volgende keer over hebben, Krista?

[Krista] Begin niet altijd over geld. De ja, het slaat het ook zo dood en heel veel mensen beginnen over geld. Het is vaak de beginvraag: waar kan ik geld vinden? En dat snap ik ook, want die urgentie is hartstikke hoog. Nederlandse moeten niet vergeten, in Nederland leven kunstenaars gewoon voor een heel groot deel onder de armoedegrens en dat wordt maar voor lief aangenomen. En dat is natuurlijk heel erg ingewikkeld, om je geld te blijven verdienen. Ook gewoon simpelweg voor je huur en je brood en je dagelijkse boodschappen. Dus ik snap ook echt heel erg goed die noodzaak en die urgentie, maar je wint er vaak niet mee als je dat gelijk als eerste op tafel legt. Ja, maar wel te praten over wat je graag maakt en wat je voor waarde je daarmee toevoegt. Om te kijken of daar verbinding in te vinden is.

[Robin] Juist, en daar gaan we dus volgende keer over hebben.

[Renée] Dit was een podcast van Cultuur+Ondernemen, gemaakt door Nieuw geluid. Robin van Gelder en Renée Kapitein, met speciale dank aan Krista Heister en natuurlijk Eline Levering en Karski of Roy Valk.

[Muziek]