Interview Eylem Aladogan: 'Zonder weerstand geen succes'

Zonder weerstand geen succes, is de rode draad in het leven en werk van installatiekunstenaar, beeldhouwer en tekenaar Eylem Aladogan. Ze is spreker in de nieuwe Reeks Route Ondernemerschap. Hier vertelt ze over haar kunstenaarschap.

Voor Eylem Aladogan in 1999 afstudeerde aan de Willem De Kooning Academie in Rotterdam, had ze al een opleiding tot grafisch vormgever in een mode- en kledingopleiding achter de rug. Niet zo gek, dat ze zich heeft ontwikkeld tot een veelzijdig kunstenaar, die graag materialen en ambachten combineert. 'Ik maak hoofdzakelijk ruimtelijk werk. Houd van beeldhouwen en tekenen. Bij elk werk vraag ik me af: hoe kan ik deze gedachte of dit gevoel tot de beste uitdrukking brengen? Dat kan op allerlei manieren, in allerlei materialen.'

Een vorm vinden voor haar boodschap is een kwestie van experimenteren en daarin de grenzen opzoeken. 'Hoe verhouden materialen zich tot elkaar? Hoe kan ik mezelf erin uitdrukken? Wat zijn de kenmerken en grenzen van een materiaal? Ik ben perfectionistisch en dwing mezelf, ondanks de snelheid waarmee we tegenwoordig leven, de tijd te nemen voor onderzoek en experiment. Ik wil alle mogelijkheden hebben verkend, dan ontstaan er vanzelf verbanden. Wanneer mijn gevoel en denken elkaar hebben gevonden, krijgt een werk pas diepte.'

Een thema dat vaak terugkeert in wat ze maakt, is kracht, en dan voornamelijk wilskracht. 'Dat concept fascineert me. Kracht bestaat alleen bij de gratie van tegenkracht. Dat is een precaire balans.' In het verlengde daarvan gelooft ze dat het onmogelijk is een leven te leiden zonder weerstand. 'Wanneer het zwaar wordt, moet je er niet tegen vechten. Omarm de weerstand en analyseer de situatie. Als je begrijpt wat je ongelukkig maakt en wat je wél wil, kun je verder komen.'

Die fascinatie voor wilskracht komt misschien, erkent ze zelf, wel voort uit haar jeugd. Haar ouders zijn Zaza, een Iraans volk in het huidige Turkije, en verhuisden voor ze werd geboren naar Nederland. Daar gingen ze aan de slag als gastarbeiders. 'Als kind tekende ik al veel. Mijn ouders begrepen niet waar ik mee bezig was en hadden liever gezien dat ik andere keuzes had gemaakt. Ik heb echt zelf mijn weg naar het kunstenaarschap moeten vinden. Die weerstand en zoektocht naar vrijheid zijn allemaal voeding voor mijn werk geweest.'

Hoe ze zo’n thema verbeeldt? Bijvoorbeeld in haar werk Before Departure (all my changes were there), een gigantische installatie die een kruisboog verbeeldt. 'Dat is ontstaan toen ik in mijn eentje een reis maakte door de woestijngebieden in de VS: Arizona, Nevada, Utah. Zonder plan of idee, met als enige uitgangspunt: zodra ik me ergens op mijn gemak voel, moet ik door. Ik kwam terug en besefte hoe interessant die gezonde spanning was die ik tijdens die reis voelde. Dat ik ondanks allerlei 'kleine' angsten - benzine die op zou raken, geen hotel kunnen vinden - toch doorreed. In het werk wilde ik het gevoel opwekken van beweging: toch vooruit gaan terwijl iets je tegenhoudt. Ik kwam uit op een gespannen kruisboog: daar zit een enorme dynamiek in.'

Eén ding wil Eylem jonge kunstenaars meegeven: het belang van dialoog over je werk. 'Voor mijn gevoel zijn veel dingen die ik wil zeggen onvertaalbaar naar tekst, daarom werk ik beeldend. Toch is het belangrijk dat je je boodschap wel kunt vertellen in tekst. Ik schrijf veel, dat helpt me mijn verhaal te definiëren. Je hoeft je werk niet te ontleden, maar moet wel de verbinding leggen naar de wereld om je heen. Anders heeft wat je maakt geen waarde.'