Verdieping Vijf duurzame kostenbesparende tips die je als cultureel ondernemer niet mag missen

Het blijven dure en onzekere tijden. De kosten van energie en materialen zijn vooralsnog blijvend hoog. Ook de huur is door de toegenomen inflatie gestegen. Kortom, een flinke lastenverzwaring, zonder dat je inkomsten automatisch meegroeien. In dit artikel zetten we op een rij wat je daar als kunstenaar, creatieve maker of culturele organisatie aan kan doen.

1. Maak een plan (en doe dat niet alleen)

Het bewustzijn om nog meer energie te gaan besparen is snel groter en normaler geworden. Het klokje wat lager zetten, ledverlichting en bewegingssensoren installeren en sluipverbruik voorkomen: het zijn allemaal zinvolle en praktische maatregelen om snel energie te kunnen besparen. Wat jouw situatie ook is: verduurzaming begint met het maken van een goed plan. Een energieadviseur kan je helpen een inventarisatie te maken met wat zinvolle aanpassingen en vervolgstappen voor jou zijn.

Denk ook na over je bedrijfsvoering zelf. De Kamer van Koophandel zet in dit artikel zeven manieren om je bedrijf te verduurzamen op een rij. Ook steeds meer brancheorganisaties ontwikkelen richtlijnen en handreikingen hoe je specifiek in jouw discipline stappen kan zetten in verduurzaming.

En, last but not least, steeds meer fondsen en subsidieverstrekkers nemen het in hun beoordeling mee hoe jij met verduurzaming omgaat.

2. Verduurzamen pand

Mogelijk ben je als cultureel ondernemer eigenaar van een atelier, studio of kantoor, maar waarschijnlijker is dat je een pand huurt. Het kan lonen om in gesprek te gaan met de pandeigenaar over verduurzaming van het pand. Een verduurzaamd pand is niet alleen meer waard, maar zorgt ook voor kostenbesparing. Win-win dus. Met kleine aanpassingen zoals kieren kitten en gebruik maken van waterbesparende kranen kun je al kosten besparen. Grotere aanpassingen, zoals gevel- of dakisolatie of glas vervangen, levert nog meer op.

Voor een culturele organisatie zal zo’n onderhandeling wellicht makkelijker verlopen dan voor een zelfstandig kunstenaar of cultureel ondernemer; puur omdat zij meer massa hebben. Huur je als kunstenaar een atelierruimte in een verzamelgebouw of maak je samen met andere éénpitters gebruik van een ruimte? Verenig je dan en ga gezamenlijk het gesprek met de verhuurder aan. Zo kun je samen afspraken maken over de lasten van de investeringen en de besparingen van energie.

Neem je toch investeringen zelf ter hand omdat de pandeigenaar niet kan of wil verduurzamen? Leg dan vast dat je deze bij het einde van de huur niet hoeft te verwijderen en maak afspraken over een mogelijke restwaarde die de verhuurder aan je vergoedt, mocht je het pand op termijn verlaten.

3. Kijk naar financieringsmogelijkheden

Investeren in verduurzaming betaalt zich op de lange termijn terug, maar kost natuurlijk eerst geld. Er zijn verschillende regionale en landelijke regelingen die je kunnen helpen met het financieren van de benodigde investeringen. Zo kunnen culturele organisaties in Amsterdam bijvoorbeeld een beroep doen op het Duurzaamheidsfonds, en zijn er voor zelfstandig ondernemers weer andere mogelijkheden.

Check de regelingen die voor je openstaan. Kijk ook verder dan de gebruikelijke mogelijkheden. Zo kun je landelijk bijvoorbeeld meer informatie vinden bij het RVO, maar kijk ook naar regelingen bij de Provincie of de gemeente waar je gevestigd bent. De regelingen kunnen gelden voor het maken van een plan en het aantrekkelijker of haalbaar maken van investeringen.

4. Herzie je tarieven

Als glazenwasser zet je in je contract dat je ieder jaar op 1 juli je prijzen verhoogt. Ben je kunstenaar of fotograaf? Dan héb je mogelijk niet eens een contract met opdrachtgevers. In de culturele sector zijn dergelijke zaken vaak informeler geregeld. Ook een gemeente verhoogt de subsidies niet altijd in lijn met de inflatie.

Hou daarom goed in de gaten of er mogelijkheden liggen aan de opbrengstenkant van je praktijk of organisatie. Zijn de tarieven of prijzen die je rekent voor je werk niet aan herziening toe? Kun je hogere lasten en duurdere materialen met opdrachtgevers bespreekbaar maken en doorberekenen?

Ga eens in gesprek met (vaste) opdrachtgevers als er nieuw materiaal gekocht moet worden voor een opdracht. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt.

Werk je met contracten dan is het verstandig die nog eens na te lopen en bijvoorbeeld stelposten voor materiaal of de inhuur van derden daar standaard in op te nemen.

5. Maak slimme afspraken over indexatie

In je huurovereenkomst zal vastgelegd zijn dat de verhuurder jaarlijks het recht heeft de huur te indexeren. De culturele sector heeft het in de coronacrisis zwaar te verduren gehad, en daar komt de toegenomen inflatie nog eens bovenop.

Je kan in redelijkheid een gesprek over de matiging van die indexatie proberen aan te gaan, maar de verhuurder is niet verplicht daarin mee te gaan. Als de verhuurder daar open voor staat is het mogelijk om een maximum van die indexatie af te spreken. Je beperkt dan het risico op prijsverhogingen. Meestal is de indexatie vier maanden van te voren al bekend, raadpleeg je contract en maak een berekening.

Aan de slag en in gesprek dus! Maak van de nood een deugd om je praktijk of organisatie in de toekomst minder gevoelig te maken voor prijsstijgingen. Zodat jij je kunt blijven richten op dat waar je goed in bent.