Ervaringsverhaal Training op maat voor de gemeente Haarlem

Alles op het spel zetten, werkte soms heel verfrissend.

Frank Gorter en Ineke Friesen van gemeente Haarlem schakelden Cultuur+Ondernemen in om de culturele organisaties in Haarlem trainingen op het gebied van cultureel ondernemerschap te geven.

“We wilden de middelgrote culturele organisaties toekomstbestendig maken”, vertelt Frank Gorter, beleidsmedewerker Cultuur bij de gemeente Haarlem. Hij bood ze vanuit de gemeente een cursus Cultureel Ondernemerschap van Cultuur+Ondernemen aan, die werd medegefinancierd door de Rabobank Haarlem en omstreken. De fondsen en sponsors stellen steeds minder middelen beschikbaar, daarom wilde de gemeente de kleinere culturele instellingen beter trainen in ondernemerschap. Gorter heeft al veel positieve reacties gekregen op het initiatief en de inhoud van de cursus.

Cursus op maat

Ineke Friesen was als beleidsadviseur betrokken bij het opzetten van de cursus door Cultuur+Ondernemen. “We ervoeren in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen dat cultuur onder druk staat, ook financieel. Het middenveld was hierbij het meest kwetsbaar; culturele instellingen en initiatieven die wel gezichtsbepalend zijn voor Haarlem, maar weinig of geen beroepskrachten hebben en voor een substantieel deel afhankelijk zijn van vrijwilligers. Voor hen is een ondernemende houding heel belangrijk.”

In samenspraak met Cultuur+Ondernemen ontwikkelde de gemeente een cursus op maat. Friesen: “Een aantal thema’s moet je sowieso behandelen, zoals marketing en de financieringsmix. We hebben daarnaast gezocht naar specifieke thema’s voor het Haarlemse.” In totaal deden dertien culturele instellingen mee, waaronder festivals, theatermakers, een korenkoepel en een cultuur- en debatcentrum. “Een heel diverse groep”, volgens Gorter.

Hoewel er veel overeenkomsten waren tussen de deelnemers, waren de verschillen ook groot. “Dat was soms ingewikkeld, maar we hoopten dat de cursisten elkaar zouden kunnen inspireren en dat gebeurde ook wel”, vertelt Friesen. “Er waren bijvoorbeeld een aantal jonge honden in de groep, met nieuwe initiatieven. Hun ondernemendheid, het alles op het spel zetten, werkte soms heel verfrissend voor instellingen die al lang meedraaien in een bepaald patroon. Deze instellingen, een consistente factor in het Haarlemse, bezorgden op hun beurt weer de nieuwkomers een andere blik op hun functioneren.”

Netwerken

De cursus was ook bedoeld om het netwerk van de instellingen te verstevigen. In de laatste bijeenkomst konden de deelnemers plannen pitchen aan de grote spelers in Haarlem, zoals de Stadsschouwburg & Philharmonie en de Toneelschuur. Gorter: “Daar is al een vorm van samenwerking uit voortgekomen. Zo sluit het cultuur- en debatcentrum De Pletterij nu aan bij de Philharmonie op het gebied van publiciteit en marketing.”

“De cursus heeft deelnemers aangezet nog pro-actiever te denken”, zegt Friesen. “Dat werkte heel leuk, hoewel juist zo’n ondernemende houding ook sterk persoonsgebonden is. Ik hoorde van de instellingen dat de cursus een goede gelegenheid was om na te denken over het grotere plaatje, in plaats van geleefd te worden door de waan van de dag. Er was veel enthousiasme, ook achteraf.”

Gorter: “Een collega zei laatst na een gesprek met een instelling tegen me dat je kunt merken dat zij zich een stuk zakelijker opstellen.” Hij wil nu verdergaan met het traject, bijvoorbeeld met een cursus specifiek over PR en marketing. “Het is een eenmalige investering, ingegeven door de crisis, die uiteindelijk kan leiden tot een gezondere manier van financiering.”