Interview ‘Een boekhandel maakt je rijk in je hoofd, maar niet op je bankrekening’

Een beetje gastvrije ondernemer biedt een goed toilet, vond Ton Harmes (71) van boekhandel ‘Dominicanen’, want zo zijn ze in Maastricht. De nood was hoog voor een grondige toilet renovatie. De Cultuur Vermogen Lening van Cultuur+Ondernemen bood soelaas. ‘Voor een goed plan is altijd geld te vinden.’

Ton: “De mooiste boekhandel van Nederland of zelfs ter wereld. We horen het regelmatig en we horen het graag. De Dominicanerkerk is een prachtige locatie die sinds 2006 dienst doet als boekhandel. Maar de ketens die hierin gehuisvest waren, kwamen in financiële problemen. Dat dit type zorgen alle energie wegtrekt, hebben we aan den lijve ondervonden. Libris heeft ons destijds, als collectief van zelfstandige boekhandels, goed geholpen. Door middel van crowdfunding haalden we binnen een week €100.000,- op. Met de juiste steun en financiering konden we met dertien mensen een doorstart maken als zelfstandige boekhandel ‘Dominicanen’. Dat was fantastisch.

In Maastricht vervult onze zaak een belangrijke functie. Niet alleen vanwege het bijzondere gebouw en het brede boekenassortiment, maar ook door de centrale ligging; vlakbij het Vrijthof ben je verzekerd van een hoop volk. Gastvrijheid vinden we hier enorm belangrijk; bezoekers van onze stad moeten zich welkom voelen. En heel basaal; wc bezoek hoort daar nou eenmaal bij.

Rijk in je hoofd maar niet op je bankrekening

Horecaondernemers moeten een toiletvoorziening hebben, wij niet maar we hebben het wel. Onze boekhandel trekt jaarlijks zo’n 1 miljoen bezoekers, waarvan veel ook het toilet bezoeken. Mensen komen hier niet alleen voor boeken, maar ook voor de culturele evenementen die we hier organiseren. Vorig jaar, de kerk deed inmiddels vijftien jaar dienst als boekhandel, waren de toiletten toe aan renovatie. Je kunt wel stellen dat het hoge nood was. De verbouwing zou een flinke kostenpost zijn en zoveel geld hadden we niet op de plank liggen. Van werken in een boekhandel word je dan wel rijk in je hoofd, maar niet op je bankrekening. We moesten dus op zoek naar geld. Stap je dan naar een bank? Vraag je aandeelhouders om extra middelen?

Belangrijke cultuurplek

Toen kwam Cultuur+Ondernemen in beeld. De cultuurleningen die ze verstrekken zijn voor individuen en ondernemingen in de creatieve sector. Toiletten an sich zijn dan geen cultuur, maar wij als boekhandel zijn wel een culturele ontmoetingsplek en ook de cultuurliefhebber moet naar de wc. Jaarlijks vinden hier zo’n 200 activiteiten plaats. Naast boekpresentaties zijn er lezingen, debatcafé’s, live muziek en foto exposities. Ook hadden we hier een programma rondom de museumnacht. Dat maakt onze onderneming tot een belangrijke cultuurplek, wat ook de Koninklijke Boekverkopers Bond (KBB) bevestigde. Zo werd het voor ons mogelijk onder de definitie ‘Cultuur’ te vallen en terecht natuurlijk. Ik vond het een mooi voorbeeld van de toegevoegde waarde van een branchevereniging. Zij weten voorwaarden te creëren die je als individueel bedrijf nooit voor elkaar krijgt.

'Ga er niet te snel vanuit dat iets níet kan'

Andere ondernemers druk ik graag op het hart: ga er niet te snel vanuit dat iets níet kan. Voor aardse zaken als toiletten is het ook mogelijk; het verrijkt onze zaak als culturele ontmoetingsplek. ‘Voor een goed plan is altijd geld te vinden’, leerde ik ooit bij Bedrijfskunde. Dus met de hulp van adviseurs en de sparringpartners binnen C+O, is dat wat we maakten: een goed plan. Het kwaliteitsniveau en de beleving van de toiletten moest vergelijkbaar zijn met de boekhandel. Ons doel: de vernieuwde toiletvoorziening moest van meerwaarde zijn voor de bezoekers van onze boekhandel en culturele evenementen.

Prettig sparren en goed zakendoen

De lening die we afsloten bij C+O, gaf alle partijen een goed gevoel. Het was prettig sparren en goed zakendoen met mensen die je begrijpen en ze voorzagen ons van uitstekende adviezen. De komende vijf jaar lossen we de lening af. We zijn hartstikke trots op onze nieuwe toiletvoorziening met vijf gender neutrale toiletten, een invalide toilet en een aparte toilet voor het personeel. Je betaalt nu €1 voor een toiletbezoek waarvan je €0,60 terugkrijgt in een waardebon voor de winkel of onze koffiebar ‘Coffeelovers’, in het voormalige priesterkoor van de Dominicanenkerk.

Vorig jaar, tijdens de museumnacht, vierden we de opening op ludieke wijze. Bezoekers werden door theatermakers bij de nieuwe toiletten verwelkomd, ze zorgden voor een feestelijke ervaring tijdens de spreekwoordelijke sanitaire stop. Dat was grappig en werd enorm gewaardeerd.

Investeren en verduurzamen tegelijk

Ondernemingsplannen zijn doorgaans gericht op het verbeteren van je rendement. In ons plan maakten we ook de verborgen kosten inzichtelijk. Niet alleen het waterverbruik maar ook aanverwante zaken als papieren handdoekjes en het transport daarvan. Alles brachten we in kaart om direct een verduurzamingsslag te kunnen maken. Dat is gelukt; we hebben nu minder afval en verbruiken minder water dan voorheen. Bij het doorgeven van de watermeterstand was dat direct opgevallen. Of we het nog een keer konden opmeten, hadden ze gevraagd. Dat vind ik mooi. Deze investering levert ons veel op: door de fijne beleving van onze nieuwe toiletten is een bezoek aan onze winkel nóg prettiger. Bovendien hebben we gelijk ons bedrijfsmodel verduurzaamd. Mij hoort u niet klagen.”

Op deze pagina kun je in een online 3D tour binnen kijken bij de Dominicanen boekhandel.