Interview Financiering voor de cultuursector in crisistijd

In de aanhoudende coronacrisis heeft de cultuursector met beperkende coronamaatregelen te maken en zijn de meeste evenementen nog verboden.
Voor overbrugging of aanpassing van activiteiten heb je als culturele en creatieve organisatie of maker geld nodig. KVK-redacteur Bert Wams sprak met financieel adviseur Renate Timmer over mogelijkheden die je kunt inzetten, waaronder leningen.

Dit artikel verscheen eerder bij de Kamer van Koophandel.

Kijk eerst of je binnen je bedrijf nog financiële ruimte kunt organiseren. Formuleer dan waarvoor en hoeveel externe financiering je nodig hebt. Onderzoek overheidsregelingen, reguliere financiering en financiering speciaal voor culturele en creatieve ondernemers. De mogelijkheden voor financiering hangen samen met de levensvatbaarheid van je bedrijf of organisatie. Want je moet uit je omzet wel alle kosten en terugbetalingsverplichtingen betalen en er een ondernemersinkomen uit halen

Geen inkomsten

Renate Timmer is adviseur Financieren en schetst de huidige situatie in de cultuursector. “Het is nog steeds een moeilijke tijd waarin het perspectief beperkt is en nieuwe scenario’s blijven uitwerken een grote uitdaging. Nederland heeft een goede culturele infrastructuur en daarbinnen is de veerkracht van kunstenaars, makers en organisaties ontzettend groot. Velen pakken de kansen die er nu zijn om zichzelf te ontwikkelen, op andere manieren het publiek te benaderen en om sterker uit de crisis te komen". Timmer ziet de laatste jaren dat de focus van geefgeld verschuift naar het genereren van meer eigen inkomsten en andere financieringsmiddelen. Waaronder ook leningen.

cultuurleningen

Cultuur+Ondernemen biedt verschillende cultuurleningen aan tussen de € 1.000,00 en € 500.000,00 euro. Timmer: “Speciaal om culturele ondernemers en organisaties tijdens de coronacrisis te ondersteunen zijn de Cultuur Opstart Lening en de Cultuur Vermogen Lening ontwikkeld in samenwerking met het ministerie van OCW." Timmer somt op:

• Cultuur Opstart Lening: voor het ontwikkelen van publieksgerichte activiteiten in de culturele en creatieve sector. Doelgroep zijn privaat gefinancierde culturele of creatieve organisaties die voor minimaal 50% eigen inkomsten genereren.
• Cultuur Vermogen Lening: biedt hulp bij verlies door de coronacrisis en als er geen buffer meer is om te investeren. Eenmanszaken kunnen een lening aanvragen van € 10.000,- tot € 75.000,- met een looptijd van maximaal vijf jaar. Organisaties kunnen een lening aanvragen van € 25.000,- tot € 500.000,- met een looptijd van maximaal tien jaar.

“Daarnaast hebben we de niet-coronagerelateerde producten met een doorlopende aanvraagmogelijkheid" meldt Timmer:

• cultuurlening: een lening om uitgaven te doen voor ideeën of projecten die bijdragen aan de beroepspraktijk, professionaliteit en cultureel ondernemerschap. Denk aan een instrument kopen, je werkruimte verbouwen of kosten voorfinancieren. Het leenbedrag ligt tussen de € 1.000,- en € 60.000,-.
• cultuurlening Plus: lening die zich richt op innovatie. Denk aan experimenteren met nieuw werk, nieuwe makers of nieuwe vormen van publieksbenadering. Deze lening kun je aanvragen vanaf € 60.000,- tot maximaal € 500.000,-.

Tips voor het aanvragen van financiering

Timmer tipt over het aanvragen van financiering: "Kijk goed welke regelingen je kunt aanspreken vanuit de noodsteun van het Ministerie van OCW en ook regionaal binnen jouw provincie of gemeente. Onderhoud goed contact met bestaande en potentiële financiers en kijk regelmatig op hun website. Als er een tijdelijke regeling komt, moet je er soms snel bij zijn, anders is het budget op". Naast subsidies en fondsen zijn crowdfunding via voordekunst, sponsoring en donaties de meest gangbare geefgeldopties."

Risicodragende opties zoals de friends, family en fools, crowdfunding en investeerders zijn ook in opkomst. "De afspraken over terugbetaling of een aandeel in de winst hangen af van werkelijke resultaten die je haalt. Omdat die bij het aangaan van de financiering vaak nog onbekend zijn, is dat risicovol."

"We zien dat lenen echt iets doet met het ondernemerschap van culturele ondernemers en organisaties. Om risico’s zoveel mogelijk te ondervangen, dwingt lenen je naar het geheel van inkomende en uitgaande geldstromen te kijken." Dat levert vaak inzichten op die meehelpen om sterker uit de crisis te komen. "Bij het aanvragen van een lening begint het vooral met de verwachting in hoeverre je denkt te kunnen terugbetalen. Hulpmiddel bij het vinden van bronnen bij iedere financieringsbehoefte is de Culturele Financieringswijzer."

Timmer wijst tot slot op barterdeals, het uitwisselen van diensten of producten zonder geld en het aangaan van samenwerkingen als alternatief voor een lening. Bijvoorbeeld de inzet van een marketingbureau met korting en in ruil voor kunst. Of het ruilen van materialen voor de verbouwing van een locatie of podium voor een gratis voorstelling. Of een expositieruimte ter beschikking stellen aan een fotograaf of kunstenaar in ruil voor foto’s of kunst.

Waarvoor heb je financiering nodig?

Een financiële planning en analyse, vaak met behulp van een adviseur, geeft inzicht in hoe je ervoor staat. Je conclusie kan zijn dat je extra geld nodig hebt voor:

• Werkkapitaal om het verschil tussen inkomsten en het betalen van je kosten voor te schieten.
• Bedrijfsmiddelen zoals apparatuur, meubels en materialen.
• Verbouwingskosten om je ruimte aan te passen aan de 1,5-metereisen.
• Overbrugging en liquide middelen om je schulden mee te betalen.

Overheidsregelingen

De overheid heeft meerdere regelingen opgetuigd om ondernemers te ondersteunen tijdens de coronacrisis. Met de regelingen kun je bijvoorbeeld inkomensondersteuning krijgen of tegemoetkoming in je loonkosten. Andere regelingen maken het makkelijker om aan krediet te komen. Tot eind juni 2021 is het derde steunpakket van kracht. Deze regelingen richten zich speciaal op de cultuursector.

Financiers voor culturele en creatieve ondernemers

Rijkscultuurfondsen

Zes Rijkscultuurfondsen ondersteunen culturele en creatieve ondernemers. Zo is er een fonds voor podiumkunsten, voor de creatieve industrie, voor filmmakers, voor letteren, voor cultuurparticipatie en beeldende kunst en erfgoed.

Steunfonds rechtensector

Het Steunfonds Rechtensector gaat professionals in de creatieve industrie steunen bij het ontwikkelen van (nieuwe) werken zoals boeken, muziek en films. Artiesten, musici, componisten, schrijvers, regisseurs, uitvoerende kunstenaars, muziekuitgevers en -producenten kunnen er terecht.

ClickNL

ClickNL is het kennis- en innovatiecentrum voor creatieve ondernemers en ondernemende onderzoekers. Voor financiering van je onderzoek, project of programma bestaan er verschillende subsidieregelingen.

Crowdfunding

Bij crowdfunding vraag je investeerders via een platform te investeren. Diverse platforms faciliteren creatieve ondernemers actief in boeken en journalistiek, design, events, films en documentaires en lokale kunst- en cultuurprojecten.

Fonds Kwadraat

Ben je beeldend kunstenaar, fotograaf of ontwerper en heb je geld nodig om nieuw werk te maken en/of te presenteren of voor apparatuur? Bij Fonds Kwadraat kun je een rentevrije lening tot € 8.000,- aanvragen.

Overige fondsen

Het Prins Bernhard Cultuurfonds biedt mogelijkheden voor verenigingen, stichtingen en soms voor individuele jonge beeldende kunstenaars. Andere fondsen, vaak gelieerd aan banken, financieren ook cultureel ondernemerschap: de Triodosbank, het BNG Cultuurfonds, het Bankgiroloterijfonds, het VSB Fonds en het ANBAMRO cultuurfonds.

Subsidie

Op Europees, landelijk, provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau zijn er subsidies en regelingen. In dit overzicht kan je zoeken op Kunst, cultuur en recreatie of Onderzoek en innovatie.