Ervaringsverhaal Michael Vogel van Scapino Ballet heeft leiderschapsprogramma ervaren als een snelkookpan

Het leiderschapsprogramma van De Baak, dat is toch wel de heilige graal, als je het aan Michael Vogel (45) vraagt. De marketing manager van Scapino Ballet Rotterdam kon via Cultuur+Ondernemen het programma tegen een gereduceerd tarief volgen.

Hij was in eerste instantie wel een beetje geïntimideerd toen hij de deelnemerslijst van het leiderschapsprogramma zag, vertelt Michael Vogel. Sinds vier jaar is hij hoofd marketing bij het Scapino Ballet. ‘Er zit een directeur bij van een grote retailer, een persoon met een hoge positie bij een bank, een locatiemanager in de zorg en een topambtenaar.' Kortom: mensen die zo’n vijftig tot driehonderd man onder zich hebben. 'Dat is wel even iets anders dan het clubje waar ik leiding aan geef.’ Al vrij snel zag Vogel in - als enige deelnemer uit de culturele sector - dat zijn zorgen onterecht waren: ‘We zijn allemaal mensen die tegen zaken aanlopen. Die verschillen in achtergrond bleken juist een enorme verrijking.’

Tijdens het programma is er een vaste coach. Ook worden voor iedere module experts uitgenodigd. ‘Daarnaast heeft iedere deelnemer nog negen extra coaches: de andere deelnemers. ‘Het is echt heel tof om te zien dat er zo’n groepsdynamiek ontstaat.’ Veel van de thema’s in het programma gaan over hardnekkige patronen. ‘Het is echt een snelkookpan waar je instapt.’ Via post-its en intervisie-sessies bespreken de deelnemers elkaars zwakke en sterke punten. Hoe ga je met die opmerkingen om? ‘Het zijn natuurlijk geen knoppen die je kunt indrukken,’ geeft Vogel toe. Maar door de theorie door te nemen en vooral door veel te oefenen is het programma echt succesvol. ‘Ik kreeg bijvoorbeeld te horen dat ik in een gesprek de neiging heb om mensen van onder mijn wenkbrauwen een beetje schuin aan te kijken. Dit kan onverschillig of zelfs wantrouwend overkomen. Ik had daar zelf geen idee van.’

Het leiderschapsprogramma van De Baak bestaat uit vijf modules. In totaal duurt het bijna een jaar. De deelnemers beginnen met het formuleren van een leervraag. Zelf wil Vogel zich verder ontwikkelen als leidinggevende, met als doel zakelijk leider worden bij een culturele organisatie. ‘Ik vind het ontzettend leuk vergezichten te schetsen en mensen mee te nemen in een verhaal.’ Toch zag hij ook obstakels: ‘Ik kan goed overweg met mensen als het leuk en fijn gaat. Maar zodra emoties de overhand nemen, lever ik als leidinggevende in op mijn stevigheid. Met het programma van De Baak hoop ik die kant van mezelf meer te trainen.’

Mensen die werkzaam zijn in de culturele sector zijn vaak creatief ingesteld, de sfeer is informeel en de lijntjes zijn korter, analyseert Vogel de verschillen tussen hem en de andere deelnemers. Daar kunnen grote bedrijven best wat van leren. Andersom kunnen culturele instellingen hun zaken vaak efficiënter regelen, leerde Vogel. ‘Termen als agile, lean en scrum zijn totaal niet ingeburgerd bij veel culturele organisaties. Terwijl dat best veel kan opleveren. Het zette mij in ieder geval aan tot nadenken over hoe we dit soort begrippen beter kunnen toepassen.’

Van een één-op-één diepte-interview met uitgebreide feedback van de groep, tot boksles en werken met paarden in een manegebak: het programma van De Baak kenmerkt zich door de intensiteit en de aandacht voor het persoonlijke. Leerzaam noemt hij bijvoorbeeld de opdracht ‘shadow consultancy’. Het idee? Een deelnemer gaat bij een groepslid op bezoek om mee te kijken hoe die zijn of haar werk doet. Als een soort vlieg op de muur. Vogel ging langs bij een gemeenteambtenaar die op de Amsterdamse Zuidas werkt met projectontwikkelaars. De ambtenaar kwam op zijn beurt langs bij Vogel in Rotterdam. Los van de nuttige feedback die hij kreeg, was het leerzaam om in een totaal andere 'keuken' te kijken. Ook voor de gemeenteambtenaar. ‘Bij zo’n project op de Zuidas gaat het al gauw over miljoenen. Bij Scapino Ballet moet ik het aan mijn directeur vragen als we 5000 euro bovenop het jaarbudget nodig hebben. Toen ik dit aan mijn mede-cursist vertelde, viel hij bijna van zijn stoel. Zoiets zet de dingen wel in perspectief.’