Culturele Financieringswijzer Stappenplan Eigen inkomsten
1. Voorbereiding
Wanneer je een eigen inkomsten strategie wil gaan ontwikkelen is het goed eerst even je missie of doelstellingen af te stoffen- wat wilde je als kunstenaar ook weer precies bereiken, of in het geval van een organisatie: wat is het beleid? Plannen ontwikkelen die niet goed passen bij de persoonlijke- of organisatiemissie en doelstellingen ligt – dat spreekt voor zich - niet erg voor de hand. Probeer vervolgens je ondernemerspotentieel in kaart te brengen, dingen die waardevol zijn en kunt vermarkten. Ook wel activa of sterke punten genoemd. Onderzoek en ervaring leren dat bijna iedereen (of elke organisatie) over activa of sterke punten beschikt. ‘Vermarktbare activa’ kunnen liggen in de dingen die een persoon of organisatie (
- bezit (onroerend goed, naamsbekendheid, aansprekende bestuursleden/leden uit de Raad van Toezicht, imago, toegang tot bepaalde netwerken);
- goed kan (‘blockbusters’ bedenken en implementeren, programmeren, marketing enz.);
- of zaken waarvan men binnen de organisatie of persoonlijk veel afweet (behoud cultureel erfgoed, publieksbereik, culturele diversiteit).
Kijk ook eens goed naar je competenties. Waar ben je als kunstenaar goed in en waarin niet of minder? In het geval van een instelling: denk dan aan de organisatiecultuur, het personeel, de kwaliteit van het management en bestuur, het prestatiemanagement, de marketing en communicatie enz. Deze elementen bepalen gezamenlijk de capaciteit van een organisatie om cultureel te kunnen ondernemen. Er zijn tegenwoordig talloze hulpmiddelen waarmee je als kunstenaar of organisatie je competenties in kaart kunt brengen, zie bijvoorbeeld:
Bekijk ook eens de Zakelijke Gids van Cultuur+Ondernemen, en dan vooral pagina’s 9-25: Stap 2 Bouw een stabiele basis.
2. Doelen formuleren
Na de voorbereiding kun je gaan bepalen welke doelen je met een eigen inkomsten-strategie wil realiseren- doelen in financieel opzicht maar misschien ook in missie-termen. Hoeveel eigen inkomsten wil je minimaal realiseren, binnen welke periode? Wanneer is een en ander de moeite waard en wanneer niet? En: wil je met de activiteiten waarmee eigen inkomsten worden gerealiseerd tegelijkertijd ook bepaalde missie -doelen realiseren? Welke precies?
3. Inventariseren van eigen inkomsten plannen
Deze fase staat in het teken van plannen bedenken- bijvoorbeeld door een brainstorm te houden. Een goede startvraag komt hierbij goed van pas- bijvoorbeeld: hoe kan ik voor dit project zeker 50% eigen inkomsten genereren? Of hoe kan ik voor onze organisatie in een periode van 3 jaar x bedrag binnenhalen?
4. Haalbaarheidsonderzoek
Belangrijk is om de geïnventariseerde ideeën op haalbaarheid te onderzoeken. Wanneer er veel ideeën zijn die op het eerste gezicht enthousiasme oproepen en verenigbaar lijken met de gestelde doelen op financieel en missie-gebied, is het zaak een schifting aan te brengen.
Aan de hand van een soort quickscan kan worden onderzocht wat de haalbaarheid van plannen precies is. Op de spreekwoordelijke ‘achterkant van een bierviltje’ kan vaak al veel worden geconcludeerd over de kansen van een idee. Soms is aanvullend onderzoek nodig; door (digitale) deskresearch (Google!) te doen of organisaties en andere kunstenaars/ondernemers te bevragen die iets soortgelijks doen. Als het goed is zijn de ideeën na de verrichte quickscan sterk uitgedund en nog op één hand te tellen.De resterende ideeën kunnen dan nog aan een vervolgonderzoek worden onderworpen. Met name de bedrijfseconomische haalbaarheid van de overgebleven ideeën is dan van belang. Op basis van marktonderzoek kan de vraag naar een bepaalde dienst, product of ander aanbod worden vastgesteld. Verder kan middels marktonderzoek in kaart worden gebracht of er concurrentie is en hoe groot deze precies is. Het is niet altijd makkelijk om exact te bepalen hoe groot de markt is, het is echter wel belangrijk om tot een zo scherp mogelijke inschatting te komen.
5. Bedrijfsplanning
Als het goed is komt uit het haalbaarheidsonderzoek naar een aantal ideeën één idee als beste uit de bus. Een ondernemingsplan is niet alleen een belangrijk spoorboekje voor de culturele ondernemer zelf, maar ook een belangrijk middel om financiers over de streep te trekken. Op basis van de bevindingen uit de QuickScan en vervolgonderzoek naar de haalbaarheid, is het opstellen van een ondernemingsplan doorgaans relatief eenvoudig. De onderdelen van een bedrijfsplan zijn:
- het idee (meer betalend publiek, lancering van een product of dienst);
- de dubbele doelstellingen (geld en missie);
- marketing;
- personeel en organisatie;
- realisering/plan van aanpak en tijdpad;
- risico’s;
- financiële paragraaf, bestaande uit een investeringsbegroting, een exploitatiebegroting voor 4 jaar of langer, een liquiditeitsplanning en een financieringsplan.
De KvK legt in dit artikel uit hoe je precies een ondernemingsplan maakt. Vergeet ook niet het dossier verdien- en businessmodellen te lezen.