Skip naar content
Skip naar content

Verdieping Structurele inclusie: een marathon met soms een sprintje

De noodzaak van meer diversiteit en inclusiviteit binnen organisaties is onbetwist. Maar waar te beginnen? Gelukkig zijn er veel professionals al langer dan vandaag mee bezig. Inspirerende experts uit het culturele veld delen hun kennis.

Dit artikel is gebaseerd op de vijfde Culturele Business Dag, die op 7 oktober 2021 plaatsvond in Felix Meritis. De hoofdvraag: hoe zorg je ervoor dat je organisatie structureel diverser en inclusiever wordt én blijft?

Het is hoog tijd voor een fikse inhaalslag – personeelsbestanden, programma’s en publiek in de cultuursector vormen geen goede afspiegeling van de samenleving. Structurele verandering is een langetermijnproces, dat vraagt om open gesprekken met degenen die je wilt bereiken.

Een werkplek waar iedereen zichzelf durft te zijn

ALG 20211104 - David Pollard van Workplace Pride, 2021-10-07 Culturele Business Dag Felix Meritis Amerpodia (webres) -38
David Pollard, directeur en medeoprichter Workplace Pride

David Pollard heeft een helder doel: dat iedereen zichzelf kan zijn op de werkvloer. Als directeur en medeoprichter van Workplace Pride vertegenwoordigt hij de LHBTIQ+ netwerken van zeker 80 bedrijven als Unilever, Ikea en Microsoft. Na ruim vijftien jaar weet hij inmiddels: het veranderen van bedrijfscultuur heeft tijd nodig. Inclusie gaat verder dan genoeg queer mensen in dienst nemen – de héle organisatie moet doordrongen zijn van het besef dat iedereen welkom is om zichzelf te zijn. Dat lukt alleen wanneer dat ligt verankerd in de kernwaarden van het bedrijf en structureel terugkomt in strategie en communicatie.

Ga open en onbevangen in gesprek met de mensen die je graag wil betrekken.

Diversiteit is geen luxekwestie, benadrukt Pollard. Een nieuwe generatie talent kiest bewust voor organisaties waar alle werknemers zich comfortabel voelen. Bedrijven die niet met hun tijd mee veranderen, verliezen hun relevantie. Zijn belangrijkste les: ga open en onbevangen in gesprek met de mensen die je graag wil betrekken.

Een antiracistisch manifest uit Rotterdam

Chantelle Rodgers, directeur van Music Matters, en Janpier Brands, directeur van WORM, besloten in Rotterdam een netwerk op te richten van culturele instellingen die institutioneel racisme actief willen aanpakken, te beginnen in hun eigen organisaties. Onder de noemer Cultuur/Inclusief onderzoeken ze hoe de Rotterdamse culturele sector een betere afspiegeling kan worden van de superdiverse stad. Ze winden er geen doekjes om: hoewel diversiteit al dertig jaar onderwerp van gesprek is, wordt structurele vooruitgang nauwelijks geboekt. Er is nog altijd sprake van institutioneel racisme en systematische uitsluiting.

ALG 20211104 - 2021-10-07 Culturele Business Dag Felix Meritis Amerpodia (webres) -50
Janpier Brands, directeur van WORM en Chantelle Rodgers van Music Matters

De culturele instellingen in het netwerk steunen elkaar én houden elkaar bij de les. Soms levert dat pittige discussies op, bijvoorbeeld wanneer wordt geconcludeerd dat mensen in strategische functies te lang op hun plek blijven zitten, waardoor nieuw talent niet door kan stromen. Cultuur/Inclusief stelt een directietermijn van vijf jaar voor: dat kan schrikken zijn voor mensen die al jarenlang met de beste bedoelingen een instituut leiden.

Cultuur/Inclusief stelt een directietermijn van vijf jaar voor: dat kan schrikken zijn voor mensen die al jarenlang met de beste bedoelingen een instituut leiden.

Ook benadrukken ze het belang van samenwerking met de mensen voor wie je programmeert. Ga op open wijze relaties aan met verschillende gemeenschappen in de stad. Uit zulke samenwerkingsverbanden kunnen nieuwe talenten worden geworven voor de organisatie. Het is belangrijk vooruit te denken en niet pas om je heen te gaan kijken op het moment dat er een vacature is.

Het kan een uitdaging zijn om op senior niveau kandidaten te vinden die een goede afspiegeling vormen van de stad. Toch is dat geen excuus om wéér iemand aan te nemen die op jezelf lijkt. Brands vertelt hoe WORM een omgeving heeft gecreëerd waarin kandidaten zich door middel van coachingsessies en adviseurs tot senior zakelijk leider kunnen ontwikkelen. Het proces is een marathon, benadrukken hij en Rodgers, met zo nu en dan een tussensprint.

Nothing about us without us

In het Van Abbemuseum opende onlangs Dwarsverbanden: een collectiepresentatie met onder meer teksten in braille, geurinterpretaties, voeltekeningen en soundscapes. Kunstwerken worden zo toegankelijk voor een grotere diversiteit aan bezoekers. Marleen Hartjes houdt zich als projectleider multi-zintuiglijkheid en publieksbemiddeling al bijna 15 jaar bezig met het breed toegankelijk maken van het museum.

ALG 20211104 - Marleen Hartjes projectleider Van Abbemuseum, 2021-10-07 Culturele Business Dag Felix Meritis Amerpodia (webres) -63
Marleen Hartjes, projectleider multi-zintuiglijkheid en publieksbemiddeling bij het Van Abbemuseum

Ook zij beaamt: het is een project van de lange adem. Veel musea lopen aan tegen het feit dat hun collectie – het resultaat van vele tientallen jaren verzamelen – niet zomaar met terugwerkende kracht een representatieve afspiegeling van de maatschappij kan worden. Toch, zo benadrukt Hartjes, is zo’n collectie geen statisch, vaststaand gegeven. Het verandert mee met de tijd en je kunt er op een inclusieve manier mee omgaan, bijvoorbeeld door met de ogen van nu naar aanwinsten van 100 jaar geleden te kijken. Zo wordt er stilgestaan bij het feit dat oprichter Henri van Abbe als directeur van een sigarenfabriek een rol in het koloniale verleden speelde.

Daarnaast betrok het museum een brede groep mensen voor, tijdens en na het maken van de nieuwe collectiepresentatie. Zo kregen collega’s van uiteenlopende afdelingen een stem in het proces en werd samengewerkt met een groep kunstprofessionals die een beperking hebben. Hierdoor worden de programma’s beter en relevanter. Nothing about us without us: door met mensen te werken in plaats van voor mensen, sluit je beter aan op de behoefte en creëer je draagvlak en ambassadeurschap.

Door met mensen te werken in plaats van voor mensen, sluit je beter aan op de behoefte en creëer je draagvlak en ambassadeurschap.

Het diverser maken van het personeelsbestand vraagt ook veel tijd. Daarom investeert het Van Abbemuseum in langetermijnrelaties met gemeenschappen – zo werken ze sinds 2015 samen met The Office of Queer Affairs. Een andere strategie is om senior posities die vrijkomen, te vervangen door junior posities. Zo krijgen jonge mensen de kans om in te stromen en zich te ontwikkelen binnen de organisatie.

Een laatste, belangrijke les: blijf niet wachten op een startschot. Je kunt vandaag al beginnen met beslissingen maken die inclusiever zijn, wat je rol, je mandaat of je achtergrond ook is.

Culturele Business Dag


Culturele Business Dag #5 gemist? Het programma is terug te zien via Youtube:

Is de video niet zichtbaar? Bekijk deze dan via YouTube.

De Culturele Business Dag wordt mogelijk gemaakt door ABN AMRO, Marc Noyons & Partners, Cultuur+Ondernemen en Felix Meritis.